Erken çocukluk döneminde yakýn arkadaþlýklar, akran iliþkilerinden farklý bir þekilde, iki çocuk arasýndaki duygusal baðlarý yansýtmaktadýr. Arkadaþlýklarýn gönüllülük niteliði, çocuklarýn beklentilerini veya ihtiyaçlarýný karþýlayan arkadaþlýklarý baþlatabileceði, sürdürebileceði ve býrakabileceði anlamýna gelmektedir. Çocuklarýn geliþtirdiði yakýn arkadaþlýklar, onlarýn sosyal ve duygusal geliþimleri baþta olmak üzere tüm geliþimlerini desteklemektedir ve olumsuz yaþam olaylarýna karþý koruyucu bir faktör olarak görülmektedir. Arkadaþlýklarla ilgili kültürel normlar ve deðerler, dostluk, samimiyet, sevgi, arkadaþlar arasýnda yaþanan çatýþma gibi belirli sosyal davranýþlarýn sergilenmesini, anlamýný ve geliþimini ve ayrýca sosyal iliþkilerin niteliðini ve iþlevini etkileyebilir. Pek çok kültürel faktör, okul yapýsý ve ders dýþý etkinlikler ve sosyoekonomik durumun yaný sýra kolektivizm ve bireysellik gibi ideolojik kültürel deðerler çocuðun yaþamýný ve arkadaþlýklarýnýn doðasýný þekillendirir. Erken dönemde kültürel olarak arkadaþlýðý tanýmlamak, arkadaþlýðý etkileyen faktörleri belirlemek ve nitelikli arkadaþlýðý desteklemeye yönelik çalýþmalar ileri yýllarda karþýlaþýlabilecek pek çok risk faktörünün önlenmesine katký saðlayabilir. Bu çalýþmada temel olarak arkadaþlýðýn tanýmý ve nitelikleri açýklanmaya çalýþýlmýþtýr. Ayrýca farklý kültürel baðlamlarda arkadaþlýðýn anlamý, geliþimi ve etkilerine yönelik literatür incelenmiþtir. Okul öncesi dönemde arkadaþlýk kavramýna, ülkemizde yapýlan araþtýrmalarda çok fazla rastlanmadýðýndan, bu çalýþmanýn alan yazýna katký saðlayacaðý düþünülmektedir. Ayrýca bu çalýþmanýn ülkemizde arkadaþlýðý tanýmlamak amacýyla çocuklarýn, ebeveynlerin ve eðitimcilerin bu konudaki görüþlerini inceleyen ve kültürler arasý karþýlaþtýrmalý araþtýrmalara ýþýk tutacaðý umulmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Erken Çocukluk, Arkadaþlýk, Kültür
|
