Çokkültürlülük Kanada'da 1960'larda ve daha sonra Avrupa'da ortaya çýkmýþtýr. Somut olarak terim gibi ilk kez 1970 yýlýnda - Avustralya'da Göçmenlik Bakaný Al Kresbi tarafýndan kullanýlmýþtýr. Al Kresbi monokulturalizm sorunlarýný yaþayan Avustralya'da muzdarip halkýn - anglo-saksonlarla yeni Avustralyalýlar arasýndaki sorunlarýn çözümü için Çokkültürlülüyü yüksek degerlendirrmiþdir. Bunun görsel tesdiqidir ki, 1979 yýlýnda Avustralya Hükümeti Çokkültürlülük politikasý-- Kültürel Çeþitliliðe Sorunlarý Avstraliya Enstitüsünü, 1987 yýlýnda ise dünyada ilk teþebbüs olarak "Çokkültürlülük Sorunlarý Komitesi" ni kurdu. Fakat onu da belirtelim ki, geçen yüzyýlýn 40'lý yýllarýndan sonra iþlenmeye baþlayan, 70'li yýllarýnda aciliyet arz eden, XXI yüzyýlýn ilk dekadasýnda çokuluslu dünyada önde gelen sosyal-siyasi olaylardan biri olarak populyarlaþan, hatta bilimsel yönlerde geniþ tetkik olunan multikultiralizm tüm bu büyük nüfuzuna raðmen fundamental bilimsel metodolojik sistem olarak kesinlik kazanmamýþ, kendi teorik "indeksini" pratikte ciddi þekilde onaylamamýþdýr. Ýþte bu açýdan bizim "Azerbaycan Çokkültürlülük modelinin Dünya Dialog felsefesine tatbikinin teorik-metodolojik esaslarý" makalesinde karþýmýzda duran amaç bu konulara açýklýk getirilmesi ve modern bilimsel yönlerde onun yerinin müəyyənləþilməsidir. Bu açýdan Çokkültürlülük siyaset alaný olarak kabul eden ülkeler arasýnda sadece Baðýmsýz Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bu alana Kanada ve Avustralya'dan sonra devlet politikasý olarak önem vererek onu yaþam tarzý, yaþam felsefesi olarak deneyde deðerlendirmesi son derece ilgi çekicitir. Hatta Baðýmsýz Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Çokkültürlülüyin bilimsel kavramsal önemi öne çekilerek araþtýrmalar için geniþ olanaklar açýlmýþtýr.Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaþkaný Sayýn Ýlham Aliyev 15 yýl kadar hiç de az olmayan bir sürede Azerbaycançýlýq milli ideyasýný Çokkültürlülük fikri ile sintezdə uygulayarak dünya siyasi arenasýnda Çokkültürlülüyin Azerbaycan modelinin tanýnýp desteklenmesine nail olmuþdur.
Anahtar Kelimeler: Azerbaican, Cumhurbaþkaný Ýlham Aliyev, Diyalog Felsefesi
|
