Bu çalýþmanýn amacý, Türkiye, Suudi Arabistan ve Amerika Birleþik Devletleri'nde özel eðitim sistemindeki benzerlik ve farklýlýklarý belirlemektir. Bu araþtýrma betimsel bir çalýþma olduðundan, yöntem olarak tarama yöntemi kullanýlmýþtýr. Suudi Arabistan, Türkiye ve Amerika özel eðitim sistemlerinin tanýlama, yerleþtirme, yasal düzenlemeler ve özel eðitim öðretmenlerin eðitimi bakýmýndan karþýlaþtýrýlmýþtýr. Sonuçlara göre; Suudi Arabistan ve Türkiye'deki eðitim sistemi, merkezi bir sisteme sahip olmasý bakýmýndan benzerdir. Aksine Amerika’nýn federatif yapýsýndan dolayý eðitim iþlerindeki yetkiler Federal Devlet ile eyaletler arasýnda paylaþýlmýþtýr. Buna baðlý olarak, Suudi Arabistan ve Türkiye'deki özel eðitim sistemi benzerdir ve birkaç farklý yönü vardýr. Aksine, Amerika Birleþik Devletleri'ndeki özel eðitim sistemi birçok açýdan Suudi Arabistan ve Türkiye ile farklýlýk göstermektedir ve çok az yönü paylaþmaktadýr. Üç ülkede eðitsel deðerlendirme ve taný, bireyin özelliklerine uygun ölçüm araçlarýyla, disiplinli bir ekip tarafýndan, uygun bir ortamda yürütülmesine benzerlik göstermektedir. Ancak, eðitsel deðerlendirme prosedürlerinin, Suudi destek hizmetleri merkezlerinde, Amerika'da eðitim kurumlarý ve okullarda, Türkiye'de ise RAM'larda yürütülmektedir. Deðerlendirme sürecinin sonunda çocuðun mevcut seviyesine göre, en az sýnýrlandýrýlmýþ eðitim ortamýnda kendisine özel eðitim hizmetleri verilmektedir. Üç ülke, çocuðun yerleþtirme kararýný alýnýrken daha az sýnýrlandýrýlmýþ eðitim ortamýna yerleþtirilmesinin önemini vurgulamaktadýr. Türkiye, Suudi Arabistan ve Amerika deðerlendirme sonuçlarýný aldýktan sonra bireyselleþtirilmiþ eðitim programý hazýrlamakla ilgilenmektedir. Üç ülkedeki bireyselleþtirilmiþ eðitim programýnýn adýmlarýnýn ve unsurlarýnýn benzerlik göstermektedir. Özel eðitim yasalarý göz önüne alýndýðýnda, Türkiye ve Suudi Arabistan'ýn özel eðitim alanýndaki ilgilerine Amerika Birleþik Devletleri'ne kýyasla geç baþladýðýný görünmektedir. Ancak Suudi Arabistan'da 2001 yýlý, özel eðitim alanýnda, özel ihtiyaçlarý olan kiþilerin haklarýnýn korunmasýna katkýda bulunan yasalar çýkarýldýðýndan, nitel bir deðiþim olarak kabul edilmektedir. Türkiye’de ise, 2006 yýlýnda yürürlüðe giren Millî Eðitim Bakanlýðý Özel Eðitim Hizmetleri Yönetmeliði, özel ihtiyaçlarý olan kiþilerin hak ve hizmetlerine yönelik birincil referans olmasý nedeniyle büyük önem taþýmaktadýr. Özel eðitim öðretmenleri yetiþtirme yönü göz önüne alýndýðýnda, ilk olarak Amerika, Suudi Arabistan ve Türkiye'de özel ihtiyaçlarý olan kiþilere öðretebilmek için Özel Eðitim alanýnda lisans derecesi alýnmasý þarttýr. Ancak, Amerika Birleþik Devletleri eðitim alanýndaki öðretmen adaylarý, tipik olarak bir Ýkamet Öðretim Sertifikasý kazanmasý geremektedir. Genel olarak eðitim sistemlerindeki ve özellikle özel eðitim sistemlerindeki benzerlikler ve farklýlýklar, ülkelerin toplumun kültürüne ve ihtiyaçlarýna uygun çok farklý eðitim sistemlerine sahip olduðunu ortaya koymaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Özel eðitim sistemi, Türkiye’de özel eðitim sistemi, Suudi Arabistan’da özel eðitim sistemi, Amerika Birleþik Devletinde özel eðitim sistemi.
|