Yaþamýn çeþitli zamanlarýnda bireyler psikolojik destek ihtiyacý duyabilirler. Psikolojik destek ruh saðlýðý problemine çözüm aramanýn yanýnda bireylerin kendini daha iyi hissetmesine yardýmcý bir süreç olarak da deðerlendirilebilir. Pozitif psikolojinin alan yazýna kazandýrdýðý kavramlardan biri olan öz þefkat farklý birçok çalýþmaya konu olmuþtur. Bireylerin iyi oluþ (Neff, Kirkpatrick ve Rude, 2007), yaþam doyumu (Neff, 2011), problemlerle baþa çýkma düzeylerini (Germer ve Neff, 2013) pozitif yönde etkilediðini, ayný zamanda kaygýya karþý tampon olacak nitelikte olduðu (Neff, 2003) ve depresyonu azaltmada etkili olduðu (Neff, 2011) ortaya koymuþtur. Bu çalýþma COVID-19 pandemisi sebebi ile yaþanan kapanmalarýn ardýndan okullarýn açýldýðý ilk dönemde öðrencilere koruyucu-önleyici bir müdahale olarak planlanmýþtýr. Ergenlik dönemindeki bireyler ile gerçekleþtirilecek, onlarý güçlendirmeye yönelik hazýrlanan programlarýn; bu geliþim dönemindeki bireylerin zayýf yanlarýný belirlemekten ziyade güçlü yanlarýný saptamaya ve geliþtirmeye odaklanmasý gerekliliði bilinmektedir (Yoldaþ ve Demircioðlu, 2019). Araþtýrmaya konu edilen öz þefkat kavramý bireyselliðin ilk adýmlarýnýn atýldýðý ergenlik sürecinin baþýndaki bireyler için de önemli olduðu düþünülmüþtür. Bu çerçevede araþtýrma 6. Sýnýfta eðitimine devam eden bireyler için hazýrlanan psiko eðitim programýn öz þefkat düzeylerine etkisini incelemeyi amaçlamaktadýr. Araþtýrma deney kontrol gruplu ön test son test modeline dayalý deneysel bir araþtýrmadýr. Araþtýrmanýn çalýþma grubunu 2021-2022 eðitim öðretim yýlý ikinci yarýyýlýnda öðrenimine devam eden 13’ ü deney 16’ sý kontrol grubu olmak üzere 29 öðrenci oluþturmaktadýr. Psikoeðitim programýnýn hazýrlanmasý sürecinde incelenen, Yýldýrým (2018)’ ýn ergenlik dönemindeki bireylere yönelik hazýrlayýp deðerlendirdiði öz þefkat geliþtirme psikoeðitim programýnýn öðrencilerin öz þefkat düzeyleri üzerinde etkili olduðu ortaya konulmuþtur. Adý geçen araþtýrma 6 oturumdan oluþmakta olup içerdiði tekniklerden (Þefkat Molasý) yararlanýlmýþtýr. Benzer þekilde Sarýgül(2021)’ ün lise öðrencilerinin öz þefkat düzeylerini arttýrmaya yönelik hazýrlamýþ olduðu, 8 oturumluk psikoeðitim programý incelenmiþ ve süreç içerisinde kullanýlan yöntem ve teknikler araþtýrmacý tarafýndan hazýrlanan psikoeðitim programýnda kullanýlmýþtýr (Kuru üzüm yeme etkinliði, nefes ve gevþeme egzersizleri). Atalay (2019)’ ýn lise öðrencilerine yönelik olarak hazýrlamýþ olduðu hazýrlamýþ 12 oturumdan oluþan psikoeðitim programýndan, psikoeðitim programýnýn planlanmasý ve uygulanmasý süreçlerinde faydalanýlmýþtýr. Araþtýrma kapsamýnda deney grubuna hazýrlanan 5 oturumluk psiko eðitim programý uygulanmýþtýr. Kontrol grubuna ise herhangi bir müdahalede bulunulmamýþtýr. Araþtýrma verileri, Öz Þefkat Ölçeði Kýsa Formu (Yýldýrým ve Sarý,2018) ve araþtýrmacý tarafýndan oluþturulan Psikoeðitim Deðerlendirme Formu kullanýlarak elde edilmiþtir. Elde edilen verilerin analizinde Kovaryans Analizi (ANCOVA) kullanýlmýþtýr. Elde edilen sonuçlara göre, deney ve kontrol gruplarýnýn öz-þefkat puanlarýnda anlamlý farklýlýk bulunmamaktadýr (F(1, 26) = 2.58, p > .05, η2 = .09). Baþka bir ifade ile uygulanan psiko-eðitim programý altýncý sýnýf öðrencilerinin öz-þefkatleri üzerinde etkili deðildir. Ancak ön test puanlarýnýn son test puanlarýnýn üzerindeki etkisi anlamlý bulunmuþtur F(1, 26) = 2.58, p < .05, η2 = .17) Araþtýrmada, deney grubuna uygulanan psikoeðitim programýnýn, katýlýmcýlarýn öz þefkat düzeyleri üzerinde etkili olmadýðý sonucuna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: öz-þefkat, psiko-eðitim programý, ön-ergenlik
|
