Zekâ kuramları ve zekânın ölçülmesi konuları geçmişten günümüze bilim insanlarının ilgisini çekmiş, farklı yaklaşımlar ile bu karmaşık yapı anlaşılmaya çalışılmıştır. Zekayı tanımlamak, kuramsallaştırmak, ölçmek çok kolay olmayabilir. Zekayı açıklamaya çalışan kuramların bir kısmı güçlü iken diğer kısmı zayıf olabilir. Ölçme araçları belli alanlarda iyi ölçme yaparken, bazı alanları hiç ölçemiyor olabilir. Dolayısıyla zekanın tam olarak ölçülmeyeceğini kabul etmek sağlıklı olabilir. Ancak zekayı ele alan kuramlar arasından hiyerarşik bir yapıya sahip olan Cattell-Horn-Carroll zekâ kuramı birçok zekâ testi için temel oluşturan kapsamlı bir kuramdır. Çeşitli amaçlar için geliştirilen zekâ testleri, eğitim sistemimizde de son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya devam etmektedir. Zekâ testlerinin yapısını anlamak ve ölçmeyi hedeflediği bilişsel yeteneklerin farkında olmak bu testleri tanılama sürecinde uygulayan uzmanlar için önem taşımaktadır. Ayrıca testlerin raporlarını hazırlayanlar kadar, raporu okuyan diğer uzmanların da yorumlanmasını anlamlı kılmaktadır. Bu doğrultuda araştırmanın amacı çoğu güncel zekâ testinin kuramsal dayanağı olan Cattell-Horn-Carroll zekâ kuramını incelemek, Rehberlik Araştırma Merkezlerinde (RAM) yaygın olarak kullanılan ve bu kuramı temel alan zekâ testlerini değerlendirmektir. Çalışma sonuçlarının ilgili paydaşlar için önemli veriler sunacağı düşünülmektedir. Araştırma sonucunda RAM’larda sıklıkla kullanılan zekâ testlerinin ilk sürümlerinin kullanıldığı belirlenmiş ve güncel versiyonlarının Türkçe’ye uyarlanarak kullanılması önerilmiştir. Bunun yanı sıra araştırma sonuçlarına göre Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin kullanımın yaygınlaştırılması önerilmiştir. ORCID NO: 0000-0002-6709-7690
Anahtar Kelimeler: CHC zekâ kuramı, Rehberlik Araştırma Merkezi, zekâ testi
|
