Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki merkez sağ ideolojinin gelişim sürecini açıklamaktır. Çalışma konuyla ilgili temel kaynakların taranmasına dayanmaktadır. Siyasal anlamda “sağ” kelimesi tarihsel olarak ilk kez Fransa’da, 11 Eylül 1789 Kurucu Meclis oturumunda kullanılmıştır. Krallık yönetiminden yana olanlar sağda, krallık yönetimine muhalif olanlar ise solda yer almışlardır. Başlangıçta sadece konum ve/veya yer anlamında kullanılan “sağ” ve “sol” kelimeleri zaman içinde siyasal düşünsel farklılıkları ifade etmek için kullanılmıştır. Kapitalizmin gelişimi bağlamında, “sağ” siyasal düşünce bireysel girişimcilikle özdeşleştirilmiş; daha sonraları ise milliyetçilik, muhafazakarlık ve bu düşünce dizgelerinin radikal biçimleri olan faşizm ve aşırı dincilik de sağ ideolojik düşüncenin içeriğine dahil edilmiştir. Ancak, liberal siyasal düşüncenin gelişimi sağ ideolojinin kendi içinde ayrışmasını doğurmuş; milliyetçi ve muhafazakar sağı ifade etmek için “merkez sağ” kavramı kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye’de ise, “merkez sağ” ideoloji Cumhuriyet döneminde, özellikle Demokrat Parti döneminde gelişmiştir. Osmanlı döneminde, Birinci Meşrutiyet, İkinci Meşrutiyet döneminde siyasal düşünce farklılıkları ve bu doğrultuda örgütlenmeler gerçekleştirilmiştir. Özellikle, İttihat ve Terakki Fırkası döneminde Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık gibi düşünce dizgeleri geliştirilmiş ve savunulmuştur. Ancak, bu düşünce dizgeleri “sağ” ya da “sol” olarak tanımlanacak siyasal ideolojilere dönüşmemiştir. “Sağ” ve “sol” olarak gelişen ideolojik ayrışma için Cumhuriyet dönemini hatta çok partili dönemi, Demokrat Parti dönemini beklemek gerekmiştir. Liberal ekonomik ve siyasal politikanın temsilcisi olan Demokrat Parti, Türk siyasal tarihinde “merkez sağ” ideolojinin de temsilciliğini yapmıştır.
Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Merkez sağ, Liberalizm, Milliyetçilik, Muhafazakarlık, Demokrat Parti.
|