1980’li yıllarda küreselleşme ve global entegrasyon sürecinin hızlanması ile birlikte, teorik ve ampirik literatürde, ihracat performansının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi kapsamlı şekilde ele alınmış, Türkiye de dahil olmak üzere özellikle gelişmekte olan ülkelerin dış ticaret politikalarında önemli değişimler gözlemlenmiştir. İthal ikameci politikaların yerini ihracata dayalı büyüme stratejilerinin alması, iktisat yazınında da ihracat performansını etkileyen temel faktörlerin ne olduğu konusunu sıkça tartışılan konulardan birisi haline getirmiştir. Bu bağlamda, geleneksel dış ticaret teorilerinin ortaya çıkışıyla birlikte, dış ticarette uzmanlaşma ve ihracatta ürün yoğunluğunun ihracat performansını ve ekonomik büyümeyi uyaracağı yönünde literatürde genel bir kanaat oluşmasına rağmen, son dönem dış ticaret teorileri ise ihracat çeşitliliğinin, sektörel dış şokların etkilerini ve dolayısıyla makroekonomik dalgalanmaları azaltarak ihracat performansını ve uzun dönemli ekonomik büyümeyi desteklediğini ortaya koymaktadır. Bu tartışmalar ışığında, bu çalışmada, Türkiye’de 1995 – 2018 dönemi için ihracatta ürün çeşitliliğinin ihracat performansı üzerindeki etkisi ampirik olarak araştırılmış; ihracat çeşitliliği, enflasyon, ticari dışa açıklık ve ihracat arasındaki dinamik ilişkiler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, eşbütünleşme analizi ve Granger nedensellik testlerine başvurulmuştur. Elde edilen ampirik bulgular, incelenen dönem itibarıyla, bahsi gecen değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığına işaret etmekte ve ihracat çeşitliliğindeki artışların, ihracat hacminin artmasına katkı sağladığını göstermektedir. Granger nedensellik testi sonuçları ise, enflasyondan ihracat performansına doğru tek yönlü bir nedenselliği ve ihracat performansı ve ticari dışa açıklık arasında ise iki yönlü bir nedenselliği işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler: İhracat Çeşitliliği, İhracat, Eşbütünleşme, Nedensellik
|
