Öz: Giriş: Endüstriyel Simbiyoz, çevreye duyarlı üretim çalışmaları doğrultusunda günden güne önem kazanmaktadır. Endüstriyel simbiyoz ile ilgili yapılan çalışmalarda temiz üretim amaçlarının ilk sırada yer aldığı rahatlıkla söylenebilir. Bunun yanı sıra işletmeler, artan rekabet koşulları ve küreselleşen dünyada, rakiplerinin bir adım ötesinde olmak amacıyla da endüstriyel simbiyoz konularında çalışmalar yapmaktadır. Literatürde birbirine yakın iki bağımsız endüstriyel işletme arasında madde ve enerji değişimi olarak tanımlanan endüstriyel simbiyoz, işletmeleri daha sürdürülebilir ve yenilikçi bir yapıda bir araya getirmektedir. Her türlü işletme varlığının kaynaklarının paylaşımının gerçekleştirildiği endüstriyel simbiyoz, ar-ge, inovasyon, kümelenme faaliyetleri ile birlikte bölgesel kalkınmayı da destekleyen bir yaklaşım olarak ortaya çıkmaktadır. Sahip olduğu sanayi yapısı ile endüstriyel simbiyoz uygulamalarının yaygınlaşma potansiyeli yüksek olan Trakya Bölgesi’nde öne çıkan sektörler, firma sayısı ve istihdam açısından incelenecek olunursa; Edirne ilinde gıda ürünleri imalatı, fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve ekipman hariç), ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), maden ve taş ocakçılığı, diğer metalik olmayan mineral ürünlerinin imalatı ve tekstil ürünleri ve giyim eşyası imalatı sektörlerinin ön planda olduğu görülmektedir. Kırklareli İlinde; gıda ürünleri imalatı, ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), diğer metalik olmayan mineral ürünlerinin imalatı, fabrikasyon metal ürünlerin imalatı ve tekstil ürünleri ve giyim eşyası imalatı ön plana çıkan sektörlerdir. Diğer taraftan Tekirdağ ilinde ise; gıda ürünleri imalatı, tekstil ürünleri ve giyim eşyası imalatı, ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ve madencilik ve taş ocakçılığı öne çıkan sektörlerdir. Amaç: Trakya Bölgesi sahip olduğu sanayi sektörleri ile endüstriyel simbiyozun uygulanarak öne çıkabileceği potansiyel bir bölge olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Trakya bölgesinde sektörel yapı incelenirken, bölgede yer alan her üç ilde, öne çıkan sanayi sektörleri incelenmesi ve bu doğrultuda endüstriyel simbiyoz uygulanmasına yönelik önerilerde bulunulması amaçlanmaktadır. Kapsam: Yapılan bu çalışmada Trakya Bölgesindeki Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde faaliyette bulunan sektörler ve dağılımları incelenmiş, önde gelen sektörler analiz edilerek bölgenin simbiyoz uygulamalarına yönelik öneriler getirilmiştir. Çalışmada öncelikle endüstriyel simbiyoz literatürü incelenmiş yapılan inceleme sonucunda elde edilen anahtar kelimeler Trakya Bölgesindeki Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illeri üzerinde yorumlanmıştır. Çalışma kavramsal bir çalışma olup TUİK, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı, Odalar ve bölgede bulunan OSB ler gibi ikincil veri kaynaklarından faydalanılarak desteklenmiştir. Bulgular: Ayçiçeği, pirinç ve buğday üretiminde önemli bir yere sahip olan Trakya Bölgesi ‘nde tarımsal üretimin yapısı gereği ciddi miktarda atık oluşmaktadır. Bu atıkların büyük çoğunluğunun ekonomik bir değere dönüşmediği ve endüstriyel simbiyoz için potansiyel oluşturdu belirlenmiştir. Endüstriyel katı atık miktarı üretim ve endüstriyel simbiyoz uygulamalarının uygulanmasındaki en önemli parametrelerden biridir. Bölge genelinde etkin olarak gerçekleştirilen tarım, hayvancılık ve orman ürünleri üretimi agro-endüstriyel simbiyoz olarak da tanımlanan uygulama alanının genişletilmesinde önemli rol oynayacaktır. Sonuç: Çalışma çerçevesinde yapılan literatür analizinin de desteği ile endüstriyel simbiyoza hem bölge ekonomisinin hem de ülke ekonomisinin çok ihtiyacı olduğu görülmektedir. Özellikle tarım, hayvancılık ve orman ürünleri üretiminin yoğun olduğu bölgelerde bu üretim kollarının atıklarının değerlendirilmesi, ekonomiye kazandırılması ve çevresel etkinin en aza indirilmesi için bertaraf edilmesinde çalışmalar yapılarak endüstriyel simbiyozun uygulama alanlarının arttırılması gerekmektedir. Dolayısıyla bölge ekonomisinin lokomotifi olan tarım, hayvancılık ve orman ürünleri sektörlerine yönelik çalışmalar yapılması ve bu doğrultuda politikalar oluşturulması bölgedeki endüstriyel simbiyoz uygulamalarının genişletilmesine katkı sağlayacaktır. Ekonomide girdiler sonucunda ortaya çıkabilecek potansiyel atıkların başka sektörlerde girdi olarak kullanılabilmesi ekonominin sürdürülebilir bir şekilde gelişimine katkıda bulunacaktır.
Anahtar Kelimeler : Endüstriyel Simbiyoz, Trakya, Agro-Endüstri.
Anahtar Kelimeler: Endüstriyel Simbiyoz, Trakya, Agro-Endüstri.
|
