Tarih, sosyal bilimlere ait disiplinlerden biri olarak insan topluluklarının geçmişten günümüze hayat serüvenini inceler. Tarih disiplini, sosyal bilimler arasında çok önemli bir yere sahip olup, toplulukların hayat biçimlerinden kültürel değerlerine, medeniyetler arasındaki münasebetlerden inanç sistemlerine kadar geniş bir yelpazeyi konu edinir.
Eğitim müfredatımızın en önemli derslerinden biri olan tarih için hazırlanan öğretim materyallerinin de bu kadar önemli bir disiplinin amaç ve ilkelerine uygun hazırlanmış olması gerekir. Bu materyaller arasında en önemlilerinden biri ders kitaplarıdır. Ders kitapları, belli bir dersin öğretimi için müfredat doğrultusunda hazırlanmış ve onaylanmış eğitim materyalleridir. Belli ilke ve kurallara göre hazırlanan ders kitaplarının pedagojik yeterlilikleri, aynı zamanda eğitim-öğretim süreçlerinin niteliğine de tesir eder. Dolayısıyla; ders kitaplarında yer verilen ögelerin öğrencilerin görsel, işitsel ve dokunsal yönlerine de hitap etmesi beklenir. Bu süreçlerde görsel unsurların tesirli biçimde kullanılması özellikle önemlidir. Buna göre; ders kitaplarında yer verilen görsellerin nitelik açısından eğitimin hedeflerini tam ve eksiksiz yansıtması çok ehemmiyetlidir.
Tarih ders kitaplarında verilen görsellerin en önemlilerinden biri haritalardır. Harita, belli ölçeklere göre küçültülerek bir projeksiyon sistemi haline getirilmiş yeryüzünün veya bunun belli bir parçasının çeşitli özel işaretler ve metotlarla belirtilmesidir. Haritalar, yeryüzündeki toplumların, medeniyetlerin ve insan topluluklarının yaşam alanları ile hareketlerini gösteren en önemli görsel materyallerden biri olarak eğitim-öğretim süreçlerinin çok önemli bir parçasını oluşturur. Eğitim-öğretim süreçlerinde bu kadar önemli olan materyallerin de her yönüyle pedagojik yeterlilikler taşıması önem arz etmektedir. Ayrıca Tarih ders kitaplarına, bu dersin amaç ve hedefleri gözetilerek konulan haritaların tarihsel dönemlerde meydana gelmiş değişiklikleri tam ve eksiksiz biçimde yansıtması bununla birlikte harita hazırlama ilkelerini de ihtiva etmesi gerekir.
Bu araştırmada; 10. sınıf Tarih ders kitaplarında verilen haritaların yeterlilik durumu araştırılmıştır. Araştırma için doküman incelemesi yapılmış olup halen yürürlükte olan ders kitapları incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Anahtar Kavramlar: Tarih, Ders Kitabı, Eğitim-Öğretim, Harita
|