Suç işlendiği izlenimini veren hal olarak ifade edilen başlangıç şüphesinin öğrenilmesi ile başlayan ceza muhakemesinin amacı, maddi gerçeğe ulaşmak ve adaleti sağlayarak bozulan kamu düzenini ve hukuki barışı temin etmektir. Unutulmamalıdır ki, maddi gerçeğe, “her ne pahasına olursa olsun” ulaşma gayesi ile hareket etmek hukuk devletinin gerekleri ile bağdaşmayacaktır. Ceza muhakemesinin amacı gerçekleştirilirken, hukuk devleti olmanın gerekleri yerine getirilerek, muhakemeye hâkim olan ilkeler ve takip edilmesi gereken usullere riayet edilmelidir. Ancak bu şekilde kişilerin temel hak ve hürriyetleri gerçek manada güvenceye kavuşmuş olacaktır.
Çalışmamızda, adil yargılanma hakkı, suçsuzluk karinesi ve lekelenmeme hakkına kısaca değindikten sonra, ceza muhakemesinin başlamasından hükmün verilmesine kadar tüm muhakeme süresince karşımıza çıkan “şüphe” kavramını “başlangıç şüphesi” özelinde inceleyerek; 1412 sayılı CMUK’a nazaran 5271 sayılı CMK’da yalnızca kamu davası açma tekelini değil soruşturma başlatma tekelini de elinde bulunduran cumhuriyet savcısının, başlangıç şüphesini değerlendirmesinin önemi vurgulanmaya çalışılmıştır. Akabinde ise ceza muhakememizde yeni bir karar türü sayılabilecek, ihbar ve şikâyetlerden konusu suç teşkil etmeyenler ile soyut ve genel nitelikte olan ihbar veya şikâyetler hakkında verilerek kişilerin adil yargılanma hakkının ayrılmaz parçası olan suçsuzluk karinesi ile lekelenmeme haklarının muhakemenin en başında güvence altına alınmasını amaçlayan, soruşturmaya yer olmadığına dair karar incelenmiş ve Cumhuriyet savcısının söz konusu hakların korunmasındaki önemli pozisyonu dolayısı ile soruşturmanın ayıklayıcılık fonksiyonu üzerine durulmuştur. ORCID NO: 0000-0002-6599-2499
Anahtar Kelimeler: Adil Yargılanma Hakkı, Suçsuzluk Karinesi, Lekelenmeme Hakkı, Başlangıç Şüphesi, Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığına Dair Karar
|
