Finansal sistemin doğuşu ve finansal araçların geçmişten günümüze hızlı bir şekilde çeşitlenerek çoğalması, spekülasyon güdüsü ile kazanç sağlamaya çalışan işlem sayısının da artmasına neden olmuştur. Spekülatif güdü ile gerçekleştirilen işlemlerin izine, M.Ö. 2. yüzyılda, Roma İmparatorluğu döneminde bile rastlamak mümkündür. Ancak gerçekleştirilen işlemin “spekülasyon” adıyla anılmaya başlaması, 1774 yılında Horace Wolpole tarafından yazılan bir mektup ve 1776 yılında Adam Smith tarafından yazılan “The Wealth of Nations” (Ulusların Zenginliği) adlı kitaba dayanmaktadır. İlgili dönemde finansal işlemler üzerinden yapılan bir spekülasyondan bahsedilmese de mal alım ve satımları üzerine gerçekleştirilen spekülatif hareketlerden açıkça söz edilmektedir.
1970’li yıllarda baş gösteren ekonomik şokların ardından yaşanan durgunluğun ve işsizliğin aşılabilmesi için, o günün ekonomisine yön verenler tarafından, serbestleşme hareketleri teşvik edilmiştir. Başta Uluslararası Para Fonu (IMF) olmak üzere Dünya Bankası da kendisine başvuran gelişmekte olan ülkelere finansal serbestleşme reçeteleri önermiştir. Ancak bu serbestleşme çabaları, zaten güçlü ve sistematik bir yapısı bulunmayan ülke finansal yapılarını daha da zor duruma sokmuştur Yabancı sermaye çekebilmek adına yüksek tutulan faiz hadleri, istisna ve muafiyet uygulamaları kısa vadede yoğun bir sermaye girişini sağlamış olsa da, ilgili ülkelerin ekonomilerini dış konjonktürün belirsizliğine ve ürkek olan sermayedarların inisiyatifine mahkum etmiştir. Zaten sağlam olmayan finansal sistemler bu vesileyle daha da kırılgan hale gelmiş ve spekülatif işlemler için eşsiz bir zemin kendiliğinden meydana gelmiştir.
Bu çalışmamızda spekülasyon olgusundan bahsedecek ve finansal spekülasyon kavramına değinilecektir. Ülke ekonomileri açısından tamiri güç hasarlar oluşturabilen finansal spekülasyonlardan korunmanın mümkün olup olmadığı da çalışmamızda incelenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Spekülasyon, Sermaye, Spekülatif Sermaye, Sermaye Hareketleri
|
