Turizmin statik ve dinamik olmak üzere iki yönünden bahsedilir. Turizmin statik yönü turistin gittiği yerde kalışına işaret ederken turizmin dinamik yönü ile hareketlilik unsuru ifade edilmektedir. Hareketlilik ise bir noktadan başka bir noktaya gerçekleştirilen seyahate işaret etmektedir. Turizm geçici yer değiştirme esasına dayanmaktadır. Bu nedenle seyahat turizmin olmazsa olmaz unsurlarından birisi olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma turizmin seyahat unsuru üzerine odaklanmaktadır. Seyahat etme arzusunun insan doğasında olduğu ve turistik seyahatin bir anlamda günlük yaşamın bazı olumsuzlukları için telafi edici bir özelliği olduğu bilinmektedir. Çalışmanın amacı, literatürde yer alan turist seyahat motivasyon teorilerine yönelik karşılaştırmalı bir değerlendirme yapmaktır. Bu çerçevede literatürde önemli bir yer tutan; Grinstein’in kaçış motivasyonu, Gray’in insanları seyahate motive eden iki unsur olarak tanımladığı merak tutkusu ve güneş tutkusu, Dann’ın insanları seyahat etmeye yönlendiren içsel unsurları anlatan itme faktörlerinden anomi ve benlik geliştirme ile turizm destinasyonun ulaşılabilirlik ve arz potansiyeli gibi dışsal unsurları anlatan çekme faktörleri, Crampton’un rutine ara verme arayışı çerçevesinde ele aldığı denge ve dengesizlik yaklaşımı, Iso-Ahola’nın psikolojik bir ödül arayışı ve Pearce’ın seyahat kariyer teorisi üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır. Turistleri seyahate yönlendiren temel motivasyonlara yönelik yapılan çalışmalar çeşitlilik gösterse de geçmişten günümüze yapılan çalışmaların odak noktasının turistlerin kaçış arayışı, merak tutkusu ve güneş tutkusu üzerinde olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Seyahat motivasyonu, hareketlilik, turist, turizm
|