Personel güçlendirme yöntemi özel sektör alanında öteden beri uygulanan ve oldukça başarılı sonuçlar elde edilen bir yöntemdir. Bu yöntemin özel sektör alanında sağladığı faydalar hakkında bir çok bilimsel çalışma yapılmış, başarılı sonuçlar açıkça ortaya konulmuştur. Yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde kamu sektöründe de etkinlik ve verimliliğin artırılması, işlerin daha süratli görülmesi, bürokrasi ve kırtasıyeciliğin azaltılması gibi amaçlarla, özel sektör alanında uygulanan başarılı yöntemler kamu sektörü tarafından da uygulanmaya çalışılmaktadır. Özel sektör alanında başarılı bir şekilde uygulanan personel güçlendirme yöntemi de aynı şekilde kamu sektörü tarafından ciddi bir şekilde değerlendirilmektedir. Ancak bunun kamu alanına ne şekilde ithal edileceği konusunda bazı önyargı ve tereddütler bulunmaktadır.
Bazı yazarlar kamu alanında personel güçlendirmenin uygulanabilmesinin önünde birçok engel bulunduğunu belirtmektedir. Onlara göre kamu alanında personel güçlendirmenin uygulanabilmesi için her şeyden önce kamu yönetiminin kapalı kutu olmaktan çıkıp, açık ve şeffaf bir sistem haline gelmesi gerektiği belirtilmektedir. Öte yandan Türk Kamu Yönetimi alanındaki gelenekçi yaklaşımın bu yeni yöntemin uygulanması ve bundan faydalı sonuçlar elde edilmesi konusunda ciddi bir engel oluşturacağı belirilmektedir.
Tüm bu tartışmalar yaşanırken 2013 yılında Tapu Sicil Tüzüğünde yapılan bir değişiklikle, tapu kaydındaki bazı hataların düzeltilmesi konusunda tapu sicil müdürlüğünde görev yapan kamu görevlilerine, Türk Kamu Yönetimi alanında pek de alışık olunmadığı şekilde oldukça geniş yetkiler verilmiştir. Bu yetkiler daha önce mahkemeler tarafından uygulanan araştırma ve karar verme yetkilerini kapsamaktadır.
Amaç
Tapu sicil müdürlüğü görevlileri daha önce mahkemeler tarafından dava yolu ile yapılan bu işi yaklaşık 5 yıldır yürütmektedir. Personel güçlendirme yönteminin kamuda uygulanabilip uygulanamayacağı ve ne ölçüde başaralı olacağının anlaşılabilmesi için tapu sicil müdürlüklerinin 5 yıllık uygulamaları ve bunların sonuçlarının incelenmesi oldukça yararlı olacaktır. Tespit edilecek bulgular buradaki tecrübelerin diğer kamu kurumlarına da aktarılması hususunda önem arz etmektedir.
Kapsam
Bu bildiri kapsamında tapu kaydındaki bazı hataların düzeltilmesi konusundaki mahkeme uygulamaları ve son beş yıldır yetkilendirilen tapu müdürlüklerinin uygulamaları değerlendirilecektir. Tapu müdürlüklerinin son beş yıldır daha önce de kendi ellerinde bulunan işlerle ilgili yetkilerinin artırılması başka bir söyleyişle işin sahibi haline getirilmesi ile elde edilen sonuçlar üzerinde durulacaktır.
Sınırlılıklar
Konuya ilişkin olarak Adalet Bakanlığı tarafından bazı istatistiki verilerin tutulduğu ancak tapu sicil müdürlüğü tarafından bu konuda istatistik veriler tutulmadığı anlaşılmıştır. Mahkemelerin davaları yürütürken Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda öngörülen usullere göre davaları çözümledikleri halde, tapu memurlarının bu sorunları hangi usulle çözdüklerine ilişkin ayrıntılı bir mevzuat bulunmamaktadır. Bu sebeple her memurun kısmen de olsa kendisine özgü bir usulle çözüm ürettiği görülmektedir. Bu durum da mahkemeler ile tapu dairelerinin kıyaslanmasını zorlaştırmaktadır.
Yöntem
İlgili mevzuatın incelenmesi, Adalet Bakanlığı istatistikleri incelenerek yeni uygulamanın başarı derecesinin gözlemlenmesi, aynı nitelikli mahkeme dosyalarının ve tapu dairesi dosyalarının incelenmesi, iş yürütme usulleri, performans, hızlılık ve kırtasiyecilik yönünden kıyaslanacaktır. Bu konuda istatistiki veriler, mevzuat ve uygulama dosyalarının incelenmesi yöntemi izlenecektir.
Bulgular ve Sonuç
Tapu kaydındaki bazı hataların düzeltilmesi görevinin mahkemelere ait olduğu dönemde bu konudaki taleplerin çözümünün yıllar aldığı görülmektedir. Bu konuda Adalet Bakanlığının geçmiş tarihli istatistikleri bulunmaktadır. Tabloda 2016 yılında karara bağlanan 89 talebin 4 yıl veya öncesinde yapıldığı anlaşılmaktadır.
2012 ve öncesi 2013 2014 2015 2016 Toplam karar
89 120 400 1877 2065 4551
Tablo: 2016 yılında karara bağlanan 4551 tapuda kimlik düzeltme davasının açılış yılları
Tapu müdürlüğü uygulamalarında bu sürecin günlerle hatta bazen saatlerle ifade edilmesi mümkündür. Tapu müdürlüğünde çalışan kamu görevlilerinin işlerinin sahibi haline getirilmesinin işlere büyük bir sürat kazandırdığı, bunun performanslarını da doğrudan etkilediği anlaşılmaktadır.
Öte yandan tapu müdürlüklerinde sorunların büyük bir esneklikle çözüldüğü, katı usul kuralları ile bağlı kalınmadığı, bürokrasi ve kırtasiyeliğin en alt düzeye düşürüldüğü diğer kurumlarla yazışmaların neredeyse hiç yapılmadığı, esasen buna gerek de kalmadığı anlaşılmaktadır. Oysa ki mahkemelerin Hukuk Muhakemelerindeki katı usul kuralları ile bağlı olmaları, davanın hasımlı olarak görülmesi, itiraz ve temyiz süreçleri taleplerin çözümünün birçok yazışma, dosyalama, bürokrasi ve kırtasiyecilikle çözülmesi sonucunun doğurmaktadır.
Yapılan bilimsel çalışmalar gerek özel sektör gerekse kamu sektörü alanında çalışanların kendi işlerinin sahibi haline getirilmelerinin, başka bir deyişle güçlendirilmelerinin onların örgütsel adanmışlık ve motivasyonunu da olumlu etkileyeceğini belirtmişlerdir. Bu durum karşısında yeni uygulamanın çalışanların motivasyon ve adanmışlıklarını artıracağı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan yeni uygulama ile mahkemelerin iş yükünün büyük ölçüde azaltıldığı tespit edilmiştir. Bu usulün diğer idari konularda da uygulanabileceği, personel güçlendirmenin tıpkı özel sektör alanında olduğu gibi kamu sektöründe de başarılı sonuçlar doğurabileceği kanaatine varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Personel güçlendirme, yetki devri, bürokrasi ve kırtasiyecilik, performans, yeni kamu yönetimi.
Dr. Cengiz Sarı
Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Personel güçlendirme, yetki devri, bürokrasi ve kırtasiyecilik, performans, yeni kamu yönetimi.
|
