Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinde kariyer gelecek zaman perspektifine; sosyal destek, özyeterlilik ve sonuç beklentisinin düzenleyici ve aracı etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla, 1440 Giresun merkezde eğitim gören ortaokul öğrencisi araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. 904 öğrenci ile ölçek geliştirme çalışması yapılırken, 536 öğrenci model testi için çalışmada yer almıştır. Çalışma grubundan demografik bilgi formu, kariyer gelecek zaman perspektifi, sonuç beklentisi, çocuk ve ergenler için sosyal destek değerlendirme ölçeği, meslek kararı verme yetkinliği ölçeğini doldurmaları istenmiştir. Çalışmanın verilerine IBM SPSS Statistics 26 ile aracı ve düzenleyici etkili regresyon analizi için kullanın bir SPSS eklentisi olan Hayes Process Macro v.4.1 kullanılarak aracı değişken (mediator) analizi uygulanmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliliğini sağlamak için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Araştırma kapsamında öncelikle Kariyer Gelecek Zaman Perspektifi Ölçeği geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçek için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Kariyer Gelecek Zaman Perspektifi modelini test etmek için bir Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) hipotezi oluşturulmuş ve maksimum olabilirlik tahmini ile IBM AMOS 26 programında analizler yapılmıştır. Yapılan yol analizi sonucunda sosyal destek ve öz yeterliliğin kariyer gelecek zaman perspektifi üzerindeki etkisi; sosyal desteğin kariyer gelecek zaman perspektifi üzerindeki etkisi pozitif ve anlamlı (β = 0,204, p < .001), öz yeterliliğin kariyer gelecek zaman perspektifi üzerindeki etkisi de pozitif ve anlamlı (β = 0,214, p < .001 ) anlamlı olarak bulunmuştur. Sosyal destek ile kariyer gelecek zaman perspektifi arasındaki ilişkide özyeterliliğin aracılık etkisi bulunmaktadır. Sosyal destek ile kariyer gelecek zaman perspektifi arasındaki ilişkide sonuç beklentisinin aracılık etkisinin bulunduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: kariyer gelecek zaman perspektifi, sosyal destek, özyeterlilik, sonuç beklentisi, yapısal eşitlik modellemesi (YEM)
|