Öz: Giriş: Fen dersleri ile öğrencilere derslerde kullanabilecekleri teorik bilgiler yanında, günlük hayatta karşılaşabilecekleri sorunlara mantıklı ve yapıcı çözümler üretmeleri için beceriler kazandırılmaya çalışılmaktadır. Fen bilimleri eğitiminin en önemli amaçlarından biri de öğrencilerin kritik düşünme, mantıksal neden-sonuç ilişkileri kurma ve problem çözme yeteneklerini geliştirme ile ilgilidir. Bu beceriler fen okuryazarlığı ile bireylere daha iyi kazandırılabilir. Problem çözme süreci; birçok becerinin bir arada bulunmasını gerektiren karmaşık bir süreçtir. Bu nedenle sınıf ortamında kullanılacak problem türlerinin özellikleri son deerece önemlidir. Rutin olmayan problemler, rutin problemlere göre daha fazla düşünme gerektiren, çözmek için yöntemin açıkça belli olmadığı problem türleridir. Rutin olmayan problemlerin çözümünde akıl yürütebilme, eleştirel düşünebilme, yaratıcı düşünebilme, problem çözebilme gibi üst biliş becerilerine sahip olunması gerekir. Diğer bir deyişle rutin olmayan problemleri çözmek için üst bilişsel farkındalık düzeyi önem taşımaktadır. Amaç: Alan yazın incelendiğinde birçok araştırmacının biliş üstü farkındalık düzeyi ve problem çözme becerileri konusunda son yıllarda hızla artan biçimde çalışmalar yaptıkları görülmektedir. Bu görüşlerden hareketle, bu araştırmanın amacı ortaokul 8. sınıf öğrencilerin Fen Bilimleri Dersinde algılanan üst biliş düşünme becerileri ile rutin ve rutin olmayan problem çözme düzeyi arasında ilişki olup olmadığının belirlenmesidir. Çalışmanın amacı doğrultusunda şu alt amaçlar belirlenmiştir. 1.Öğrencilerin Rutin Problemler Testini çözme düzeyi ile Rutin Olmayan Problemler Testini çözme düzeyi arasında anlamlı bir fark var mıdır? 2.Öğrencilerin Üst Biliş Düşünme Becerileri Ölçeğinin “düşünme becerisi” alt boyutundan aldıkları puan ile Rutin Problemler Testi ve Rutin Olmayan Problemler Testinden aldığı puanlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki var mıdır? 3.Öğrencilerin Üst Biliş Düşünme Becerileri Ölçeğinin “problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerisi” alt boyutundan aldıkları puan ile Rutin Problemler Testi ve Rutin Olmayan Problemler Testinden aldığı puanlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki var mıdır? 4. Öğrencilerin Üst Biliş Düşünme Becerileri Ölçeğinin “karar verme becerisi” alt boyutundan aldıkları puan ile Rutin Problemler Testi ve Rutin Olmayan Problemler Testinden aldığı puanlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki var mıdır? 5.Öğrencilerin Üst Biliş Düşünme Becerileri Ölçeğinin “alternatif değerlendirme becerisi” alt boyutundan aldıkları puan ile Rutin Problemler Testi ve Rutin Olmayan Problemler Testinden aldığı puanlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki var mıdır? Kapsam: Bu araştırma, Kocaeli ili İzmit ilçesinde bulunan resmi ilköğretim okullarından 2016–2017 Eğitim Öğretim Yılında 8. Sınıfta öğrenim gören öğrencileri kapsamaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Yahyakaptan Ortaokulu, 28 Haziran Ortaokulu ve Mehmet Sinan Dereli Ortaokulu’nun tüm 8. Sınıf şubelerinde bulunan öğrenciler oluşturmaktadır. Yöntem: Bu araştırmada mevcut durumu tespit etme amaçlandığından ilişkisel tarama modeline başvurulmuştur. Bulgular: Öğrencilerin rutin problemlerdeki başarısı ile rutin olmayan problemlerdeki başarısı arasında anlamlı bir fark vardır. Öğrencilerin rutin problemlerden alınan aritmetik ortalaması, rutin olmayan problemlere göre daha yüksektir. Öğrencilerin düşünme becerileri boyutu ile rutin problemleri çözme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. Ayrıca öğrencilerin düşünme becerileri boyutu ile rutin olmayan problemleri çözme düzeyi arasında da anlamlı bir ilişki vardır. Öğrencilerin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerileri boyutu ile rutin problemleri çözme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. Ayrıca öğrencilerin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerileri boyutu ile rutin olmayan problemleri çözme düzeyi arasında da anlamlı bir ilişki vardır. Öğrencilerin karar verme becerileri boyutu ile rutin problemleri çözme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. Ayrıca öğrencilerin karar verme becerileri boyutu ile rutin olmayan problemleri çözme düzeyi arasında da anlamlı bir ilişki vardır. Öğrencilerin alternatif değerlendirme becerileri boyutu ile rutin problemleri çözme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. Ayrıca öğrencilerin alternatif değerlendirme becerileri boyutu ile rutin olmayan problemleri çözme düzeyi arasında da anlamlı bir ilişki vardır. Sonuç: Yapılan araştırma sonucunda, öğrencilerin rutin problemlerde rutin olmayan problemlere göre daha başarılı olduğu görülmektedir. Ayrıca Üst Biliş Düşünme Becerileri ölçeğinin dört boyutu ile rutin ve rutin olmayan problemleri çözme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin üst biliş becerileri ölçeğinin boyutları ile rutin problemlerin çözme düzeyi arasındaki ilişki ile, üst biliş ölçeğinin boyutları ile rutin olmayan problemlerin çözülme düzeyi arasındaki ilişki açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır.
Anahtar Kelimeler: Fen Bilimleri, Üst Biliş, Rutin Problem, Rutin Olmayan Problem
|
