Tabiat ile insan arasındaki ilişkiyi fiziki, beşeri ve teknik açıdan inceleyen coğrafya bu konuları son çeyrek yüzyılda gelişen bilgi teknolojisi ile daha ayrıntılı incelemeye başlamıştır. Bu konuda coğrafya bilimine yardımcı olarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) gelişme göstermiştir. Böylece CBS’nin desteği ile coğrafyanın bütüncül yapısı, analiz v e sentez özelliği ve sebep sonuç ilişkisi daha ayrıntılı ve teknik olarak ele alınmaktadır. Goodchild'in 1992’de yazdığı makale ile başladığı düşünül CBS günümüzde artık bütün bilimler ile etkileşime geçmiş durumdadır. Ancak bazı bilimler diğerlerine göre bu sistemi daha fazla kullanmakta ve benimsemektedir. Günümüzde CBS ile web tabanlı harita oluşturulabilmekte, bunlar çeşitli iş kollarında ekran haritası veya kâğıt harita olarak kullanılabilmektedir. Ayrıca CBS'nin bir eğitim aracı olarak coğrafya öğretiminde kullanılması ve CBS ile mekân analizlerinin yapılabilmesi onun önemini arttırmaktadır. Toplum içinde Coğrafi Bilgi sistemlerinin gelişimi eğitim ile olabilmektedir. Bu alanda eğitim de, ilköğretim kademesinden başlayıp yükseköğretime kadar devam etmektedir. Bu araştırmada özellikle ortaöğretim kademesinde CBS eğitim ve öğretimi üzerinde durulmuştur. Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan ortaöğretim coğrafya dersi öğretim programının 2005, 2011, 2014 ve 2018 yıllarındaki düzenlemelerinde CBS konusu yerini almıştır. Programda okullardaki teknik donanım ve fiziki imkânlara bağlı olarak öğretmenlerin CBS uygulamaları geliştirebileceği ifade edilmektedir. Ayrıca coğrafya dersi 9.sınıf ve 10.sınıf öğretim programlarında birer tane olmak üzere toplam iki kazanımda CBS uygulamalarına yer alır. Programdaki bu kazanımların ortaöğretim öğrencilerinin CBS’yi anlayıp uygulamaları için yeterli olup olmadığı çalışmanın temelini oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS – GIS), Coğrafya Öğretimi, Coğrafya Müfredatı
|
