Bu araştırma, öğretmenlerin değişime yönelik uygulamalara gösterdikleri direncin ortaya çıkma nedenlerini, gösterilme biçimlerini ve sonuçlarını tespit etmek ve bu direncin önlenmesine yönelik öğretmen ve okul yöneticilerinin önerilerini incelemek amacıyla tasarlanmıştır. Nitel araştırma modelinde, fenomolojik desende tasarlanan araştırmanın örneklemi kartopu örnekleme yöntemiyle oluşturulmuş olup çalışma grubuna 10 okul yöneticisi ve 10 öğretmen olmak üzere toplamda 20 katılımcı dahil edilmiştir. Veriler görüşme tekniği kullanılarak toplanmış, içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, okullardaki değişim uygulamalarına yönelik değişim direncinin bireyden kaynaklı olanları içsel bakış, örgütsel kaynaklı olanlar ise örgütsel bakış temaları altında toplanmıştır. Bu nedenlerden içsel bakışın ardında mantık, fayda, endişe ve yaşam alanı; örgütsel bakışta ise politik, okul yönetimi ve okul ortamı kaynaklı direnmelerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin bu nedenlerden doğan dirençlerini doğrudan ses çıkarma, itiraz etme gibi aktif direnç biçimlerinde ya da tamamen susma, kendini geri çekme gibi pasif direnç biçimlerinde olmak üzere bireysel ya da grup bazında gösterdikleri; bu direnç davranışlarının ruhsal ve mesleki anlamda bireysel ve okula etki ya da meslektaş etkisi olarak da örgütsel anlamda sonuçlar doğurduğu belirlenmiştir. Katılımcı yönetici ve öğretmenlerin değişim direncinin önüne geçilmesinde öne sürdükleri öneriler değişimin mantıklı kılınması, kişiye getiri sağlaması, endişe yaratıcı unsurlardan arındırılması, yaşam alanını düzenleyici bir çalışma süreci haline getirilmesi şeklinde gelişmişken ayrıca politika yapıcılara, okul yönetimine ve okul ortamına yönelik de direnç önleyici önerilerde bulunmuşlardır. Katılımcı görüşlerinden de hareketle ulaşılan bir sonuç olarak, okullardaki değişim direncinin önüne geçilmesinde değişime yönelik kişisel bakışın değiştirilmesinden de öte esas etken örgütsel faktörlerdeki açıkların kapatılmasıdır.
Anahtar Kelimeler: Öğretmen, Değişime Direnç, Okullarda Değişim
|
