“Kişiye özel anlaşma” kavramı, Rousseau ve çalışma arkadaşlarının (2006, p. 978) sıkça alıntılanan bir tanımlarında, "tek tek çalışanlar ve işverenleri arasında her iki tarafa fayda sağlayan koşullara ilişkin olarak müzakere edilen, standart dışı nitelikte, gönüllü, kişiselleştirilmiş anlaşmalar" olarak geçmektedir. Son yirmi yılda çok sayıda alan araştırmasıyla güçlenen alanyazın, kişiye özel anlaşmaların, örgütsel etkililiğe ve çalışanların esenliğine olan etkileri şeklinde iki başlık altında özetlenebilecek olumlu sonuçlarının olduğunu göstermektedir. Bu anlaşmaların gerçekleştirilmesini etkileyen faktörlere ilişkin farklı sektörlerde çok sayıda araştırma yapılmış olmasına karşın, kişiye özel anlaşmaların okul ortamındaki kolaylaştırıcı faktörlerinin henüz ortaya konmadığı da görülmektedir. Alanyazında görülen bu eksiklikten yola çıkarak gerçekleştirilen bu çoklu durum çalışmasının amacı, kamuya ve özel sektöre ait okullarda görev yapmakta olan on altı okul müdürünün deneyimlerine dayalı olarak, müdürlerin öğretmenlerle böylesi anlaşmalar yapmalarını kolaylaştıran faktörleri ortaya koymaktır. Araştırmanın bulguları, ilgili alanyazında farklı isimlendirmelerle olsa da sıkça geçen altı ayrı alt boyut (mesleki gelişim, işin içeriği, çalışma programı, çalışma mahalli, azaltılmış iş yükü, ücretlendirme) çerçeve alınarak raporlanmış ve bulgulara dayalı araştırma ve uygulama önerileri geliştirilmiştir. Araştırmanın öne çıkan uygulama önerilerinden biri şöyledir: Öğretmenler arasındaki dengelerin bozulmasından ve çatışmaların artmasından çekindiği için onlarla kişiye özel anlaşmalar yapmaktan uzak durma eğilimindeki okul yöneticileri, bu uygulamanın öğretmenlerin daha verimli çalışmalarını sağlayarak okulun etkililiğini artırma potansiyeline sahip olması nedeniyle, riskleri göze alınması ve ustalıkla yürütülmesi gereken bir süreç olduğuna ikna edilmelidirler. (ORCID ID: 0000-0003-2237-4233)
Anahtar Kelimeler: Kişiye özel anlaşmalar, okul müdürleri, öğretmenler, çoklu durum çalışması
|
