Çağdaş Türk romanının önemli isimlerinden biri olan Orhan Pamuk’un bu çalışmaya esas teşil eden romanı Kar, ilk baskısını 2002 yılında yapar. Yazarın ilk ve son siyasi romanım dediği eser, 2004 yılında New York Times Book Review tarafından yılın en iyi on kitabından biri seçilir.
Çalışmada ana hedef, romanın mekân unsurudur. Bilindiği gibi mekân, anlatma esasına bağlı edebî türlerin vazgeçilmez ögelerindendir. Çünkü eserlerde anlatılan olay veya olaylar zinciri çeşitli sahnelerde cereyan eder. Fakat yazarların bu unsura yüklediği görevler farklılık arz ettiği için, kimi anlatılarda vak’anın geçtiği mekân ölümsüzleşir kimi anlatılarda mekân anlatıyı ölümsüzleştirir.
Bu durum Kar romanı özelinde düşünüldüğünde, okuru bir çelişki beklemektedir. Çünkü ne Kars, Orhan Pamuk’un bu romanını ölümsüz kılmış ne de roman, şehrin ülkedeki konumunu etkileyebilmiştir. Aksine okur, yazarın çizdiği tabloyu seyrettikçe şehirle ilgili olumsuz yargılara kapılmıştır.
Çalışmada, Pamuk’un taşra algısını hangi yanlış kabuller üzerine kurduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaç çalışmanın ilk boyutunu oluşturmaktadır. Bu boyut bir İstanbul hayranı olarak bilinen Pamuk’un romanına mekân olarak niçin bir taşra kentini seçtiğini de açıklar niteliktedir. Bu bölümde taşra kavramının Pamuk’un kaleminde kazandığı yapay ve soyut açılımlar da belirlenmiştir.
Yazarın romanında vak’aları kurgularken seçtiği mekânları tahlil yöntemi ise çalışmanın ikinci bölümünde yoğunlaşılan mevzudur. Bu mekânlar, romanın geçtiği üç önemli şehre göre yapılan sıralama ile ele alınmıştır. Değerlendirmeler, mekânların açık veya kapalı oluşuna göre yapılmış, yazarın bu mekânları tahlil ederken kullandığı üslûptan da bahsedilmiştir. Bu bahisler esnasında Orhan Pamuk’un bazı edebî ilkelerine değinilmiş, bu ilkelerin Kar’da uygulama alanı bulup bulmadığı da sorgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Orhan Pamuk, Kar, mekân, taşra
|
