İşitme yetersizliği, bireylerin işitme düzeneğinde meydana gelen bir sorun sebebiyle sözel dilini günlük hayatında işlevsel olarak kullanamama halidir (Girgin, 2003, s.7). Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2016 yılında yaptığı araştırmada toplam engelli birey sayısına göre işitme engelli bireylerin oranı %9.11 olarak açıklanmıştır. Bu oran 2.533.209 kayıtlı engellinin 230.806’sının işitme engelli olmasına tekabül etmektedir. İşitme engellilerin sayısının yüksek olması ve sosyal hayat içerisinde diğer engellilere göre daha fazla rol almaları işitme engellilerin çalışmanın konusu olarak seçilmesinde etkili olmuştur. İşitme engelli bireyler günlük hayata entegrasyonda pek çok sorunla karşılaşmaktadır. Bu çalışmada işitme engelli annelerin çocuklarıyla ilgili yaşadıkları deneyimlerin incelenmesi amaçlanmaktadır. İşitme engelli annelerin deneyimlerinin anlamlandırılması ve yorumlanması amacıyla çalışmada, nitel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın ana sorusunu; “İşitme engelli annelerin çocuklarının bakım sürecinde yaşadıkları deneyimler nelerdir?” sorusu oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında katılımcılara, kartopu örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Görüşmeler, çevrimiçi platform aracılığıyla, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak derinlemesine görüşme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Toplamda 10 gönüllü katılımcıyla yapılan bu çalışmada, 7 katılımcının görüşmelerini gerçekleştirmek için işitme engel düzeyi nedeniyle işaret dili tercüman desteğinden yararlanılmıştır. Görüşmeler sonunda, işitme engelli annelerin; hamilelik sürecinde çocuklarının işitme engelli olacağı kaygısını taşıdıkları, bebeklik döneminde bebeklerinin sesini işitememelerinden kaynaklı kullandıkları cihazlarda sorunlar yaşadıkları, çocukluk döneminde ise çocuklarının eğitim sürecinde destek olmakta yetersiz oldukları, çocuklarının sosyalleşme aşamalarında da yeterli desteği veremedikleri bulguları edinilmiştir.
Sonuç olarak işitme engelli anneler; iletişim, ilişki kurma, konuşma gibi günlük hayatı ve çocuğu ile etkileşimini etkileyen durumlarla karşılaşabilmektedir. Yaşam standartlarının iyileştirilebilmesi ve yükseltilebilmesi amacıyla, engel düzeylerine uygun işitme cihazları ve çocuklarla etkileşimi arttıracak aktivitelerin, mobil uygulamaların geliştirilmesi öneriler arasındadır.
Anahtar Kelimeler: İşitme Engelli, Anne, Nitel Araştırma
|