Bütçe açığı ve cari işlemler açığı literatürde birçok çalışmaya konu olmuş ve arasında ilişki analiz edilmiştir. Söz konusu bu açıklar arasındaki nedensel bağlantı ise ikiz açıklar hipotezi olarak adlandırılmıştır. Bu hipotez dış açık ve bütçe açığının ortaklaşa kullanıldığı durumlarda kullanılmaktadır. İkiz açıklar özellikle 1980 ve 1990 yılları arasında sıklıkla karşılaşılan bir terim halini almıştır. İkiz açıklar özellikle gelişmekte olan ülkeler için büyük önem arz etmektedir. Bu konuda ekonomi literatüründe açıklar arasındaki ilişkiye Klasik, Keynesyen ve Parasalcı yaklaşımlar birbirlerinden farklı bakış açısıyla yaklaşmaktadırlar.
İkiz açık bir ekonomide aynı anda hem dış ticaret açığının hem de bütçe açığının olma durumunu ifade eder (Paradagonas ve Stournaras,
2006:596-97, Bocutoğlu, 2016:47; Terra, 2016:92).
Ülkeler için ekonomik sürdürülebilirliğin oluşturulabilmesi için yatırım-tasarruf, ihracat-ithalat, kamu harcamaları-kamu gelirleri arasındaki
dengenin sağlanması önemlidir. İktisadi politikaların oluşum sürecinde bütçe dengesine/açığına dair yaklaşımlar iktisadi ekoller
açısından farklılık göstermektedir. Klasik iktisat ve bu ekolün “yeni yorumlarına” göre bireyler, harcama yaparken “sürekli gelir hipotezi”
anlayışıyla hâlihazırda harcanabilir gelirleri ile değil uzun dönemde elde edeceklerini umdukları harcanabilir geliri baz alırlar. Mal, para ve
faktör piyasalarındaki esneklik sayesinde tam istihdamda olan ekonomik dengeye devletin müdahalesine gerek yoktur. Bütçe açığı,
harcamaların artırılıp gelirlerin (vergi) az alınmasını ifade eder. Bu bağlamda devletin yaptığı harcamalar hem alışkanlık hem de süreklilik
kazanır. Böylelikle bütçe açıkları gelecek nesillere yük hale gelir. Dolayısıyla bu yaklaşımda denk bütçe politikası savunulur (Pınar,
2010:137). Aynı anlayışla Neoklasik yaklaşım da kamu kesimine bazı kamusal mal ve hizmetlerin üretilmesi haricinde herhangi bir
ekonomik işlev yüklemeyen, devletin ekonomiye müdahalesinin minimum olması gerektiğini savunan, savaş, doğal afetler gibi acil
durumlarda ortaya çıkan durumlar ve devletin yatırımlar haricinde yapacağı harcamaları benimsenmeyen bir anlayışı savunur (Önder,
2012:154).
Bu çalışmada Türkiye ve AB Ülkelerinin 2000-2021 yılları arasındaki verilerinden yararlanarak eş-bütünleşme testleri yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: İkiz Açıklar Hipotezi, kamu harcamaları, Cari işlemler açığı, bütçe açığı
|
