Teknolojik değişimler bireylerin sosyal yaşamlarında önemli oranda etkili olmaktadır. Bu değişimlerin etkisi aile hayatında da kendisini göstermektedir. Son yıllarda ebeveynlerin çocuklarıyla ilişkilerinde dikkate alınması gereken faktörler de bu değişim nedeniyle farklılaşmaktadır. Geleneksel aile rollerinden farklı olarak i-nesli şeklinde adlandırılan yeni nesil çocuk ve gençlerde artık bireycilik daha fazla önem kazanmış, anne baba ve çevreyi ön plana almanın yerini ise bağımsızlık ve özgürlük güdüleri almıştır. Bu dönemde büyüyen çocukların rekabeti ve kazanmayı önemsemesi, fazla emek harcamadan, kolay yollardan kazanç elde etmek istemesi, sevgi, empati, diğerkâmlık, yardımseverlik gibi değerleri önemsememesi ve yaşama haz odaklı bakması gibi özellikleri ön plana çıkmaktadır. Bu özellikler zamanla yalnızlık, psikolojik kırılganlık ve sosyal izolasyon gibi problemlere yol açabilmektedir. Bu araştırmanın amacı i-Nesline ebeveyn Bakışı Ölçeği’ni geliştirmek ve geçerlik ve güvenirliğini incelemektir.
Araştırma 109’u kadın, 129’i erkek olan 238 kişi üzerinde yürütülmüştür. Ölçeğin geliştirilmesi sürecinde öncelikle i-nesli alanı ile ilgili çalışmalar incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda 27 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuş ve bu maddeler gramer, anlaşılabilirlik ve i-nesline ebeveyn bakışını ölçüp ölçmediği noktalarında incelenerek, sonuçta 25 maddelik uygulama formu elde edilmiştir. i-Nesline ebeveyn Bakışı Ölçeği 1 “kesinlikle katılmıyorum” ve 5 “kesinlikle katılıyorum” şeklinde 5’li Likert tipi bir derecelendirmeye sahiptir. i-Nesline ebeveyn Bakışı Ölçeği’nin madde analizi için düzeltilmiş madde toplam korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. i-Nesline ebeveyn Bakışı Ölçeği’nin yapı geçerliği açımlayıcı faktör analizi, güvenirliği Cronbach alfa iç tutarlılık güvenirlik katsayısı ile incelenmiştir. Geçerlik ve güvenirlik analizleri SPSS 20 paket programı ile yapılmıştır.
i-Nesline ebeveyn Bakışı Ölçeği’nin yapı geçerliği için uygulanan açımlayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansın %44,35’ini açıklayan, öz-değeri 9,31 olan tek boyutlu ve 21 maddeden oluşan bir ölçme aracı elde edilmiştir. Ölçeğin KMO örneklem uygunluk katsayısı .91 olarak bulunmuştur. Ölçeğin faktör yükleri .31 ile .79 arasında sıralanmaktadır. Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı .93 olarak bulunmuştur. Ölçeğin düzeltilmiş madde toplam korelasyon katsayıları .30 ile .74 arasında sıralanmaktadır. Bu sonuçlar i-Nesline ebeveyn Bakışı Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: i-Nesline Ebeveyn Bakışı, Geçerlik, Güvenirlik
|