BİLDİRİLER

BİLDİRİ DETAY

Hüsnünur ASLANTÜRK, Semra SARUÇ
GELİŞİMSEL GECİKMESİ OLAN ÇOCUKLARIN ANNELERİNİN BAĞLANMA STİLLERİ
 
Giriş: Gelişimsel gecikme çocuğun bir ya da birden çok alanda gelişim basamaklarına beklenilen dönemde ulaşamaması olarak tanımlanmaktadır. Gelişimsel gecikmesi olan çocuk sahibi olan annelerin özellikleri, “gelişimsel gecikme” sürecine etki edebilecek faktörler açısından önemlidir. Bu nedenle ilk çocukluk yıllarında annenin tutum ve davranışlarına etki edebilecek her türlü özelliği çocukların gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu faktörlerden bir tanesi de annenin bağlanma stilidir. Bağlanma bireyin önemli gördüğü kişilere yönelik olarak geliştirdiği duygusal bağlar olarak tanımlanmaktadır. Bowlby ve Ainsworth’ün çalışmalarıyla sistematize edilen bağlanma stilleri öncelikle üçlü bir sınıflandırma ile ele alınmış, Bartholomew ve Horowitz (1991) tarafından ise güvenli bağlanma, saplantılı bağlanma, kayıtsız bağlanma ve korkulu bağlanma olmak üzere dört farklı stilde ele alınmıştır. Amaç: Bu çalışmada gelişimsel gecikmesi olan 3-6 yaş çocuğa sahip annelerin bağlanma stillerinin belirlenmesi ve bağlanma stillerinin çeşitli değişkenlere göre (medeni durum, yaş, eğitim durumu, gelir meslek, birlikte yaşanılan kişiler, gelir durumu, çocuğun doğum şekli, çocuğun yaşı, çocuğun cinsiyeti ve çocuğa bakan kişiler) farklılaşıp farklılaşmadığının ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Kapsam: Çalışmada Nisan 2015- Ekim 2015 tarihleri arasında Eskişehir Devlet Hastanesi Çocuk Gelişim Ünitesine başvuran Denver II Gelişimsel tarama testi sonucu “anormal” çıkan ve herhangi bir engel grubuna dahil olmadığı belirlenen 3-6 yaş 71 çocuğun anneleri ile çalışılmıştır. Sınırlılıklar: Çalışma araştırmacıların ikamet ettiği il olması nedeniyle verilere ulaşım kolaylığı açısından Eskişehir örneğinde planlanmıştır. Yöntem: Araştırma tarama modelinde planlanan betimsel bir araştırmadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile Griffin ve Bartholomew tarafından geliştirilen ve Türkçe geçerlik ve güvenilirlik çalışması Sümer ve Güngör (1999) tarafından yapılan 7’li likert tipi 30 maddeden oluşan “İlişki Ölçekleri Anketi” (Relationships Scale Questionnaire) uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmada evli annelerin saplantılı bağlanma stili puanı boşanmış kadınlardan daha fazladır. İlişki ölçekleri ölçeğinin kayıtsız bağlanma stilinde yaş değişkeni açısından 31 yaş ve üzeri annelerin kayıtsız bağlanma stili puanı 22-30 yaş arası annelerden daha fazladır. Katılımcıların doğum şekli değişkeni açısından, ilişki ölçekleri puan ortalamalarının anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığına bakıldığında, sezaryen ile doğum yapan annelerin kayıtsız bağlanma stili puanı normal doğum yapan annelerden daha fazladır. Çocuk sayısı 1 olan annelerin kayıtsız bağlanma stili puanı 2 çocuğu olan annelere göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Köyde/kasabada yaşayan katılımcıların güvenli bağlanma sitili puanı büyükşehirde yaşayanlara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Büyükşehirde yaşayan katılımcıların korkulu bağlanma stili puanı şehirde yaşayanlara göre anlamlı derecede yüksektir. Büyükşehirde yaşayan katılımcıların kayıtsız bağlanma stili puanı köyde yaşayanlara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Eğitim değişkeni açısından ise ilköğretim mezunu katılımcıların güvenli bağlanma stili puanı üniversite mezunu olan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksektir. Lise mezunu olan katılımcıların korkulu bağlanma stili puanı ilköğretim mezunu olanlara göre anlamlı düzeyde yüksektir. Lise ve üniversite mezunu olan katılımcıların kayıtsız bağlanma stili puanı ilköğretim mezunlarına göre anlamlı düzeyde yüksektir. Yine ilköğretim mezunu olanların saplantılı bağlanma stili puanı üniversite mezunu olan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Çocukları, kayınvalide ve kayınpeder ile birlikte yaşayan katılımcıların güvenli bağlanma stili puanı eş ve çocukları ile ve çocukları ve annesi ile yaşayanlara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Yine çocukları ve annesi ile birlikte yaşayan katılımcıların kayıtsız bağlanma stili puanı, eşi, çocukları, kayınvalidesi ve kayınpederi ile birlikte yaşayan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur . Geliri 5000-8500 arasında olan katılımcıların korkulu bağlanma stili puanının geliri 1200-2500 arası olan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Yine geliri 5000-8500 arası olan katılımcıların kayıtsız bağlanma stili puanı da geliri 1200-2500 arası olanlara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur . Annelerin mesleği açısından ise ev hanımı olan katılımcıların güvenli bağlanma stili puanının hemşire, öğretmen, memur vb. meslek gruplarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. Hemşire, öğretmen, memur vb. meslek grubu içinde yer alan katılımcıların kayıtsız bağlanma stili puanı mesleği kasiyer, işçi, garson vb. olan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. ine mesleği hemşire, öğretmen, memur vb. olan katılımcıların saplantılı bağlanma stili puanı ev hanımlarına göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Sonuç: Çalışma sonucunda katılımcıların sadece yüzde 26,76’lık bölümünün güvenli bağlanma stiline sahip olduğu, kalanların ise korkulu, kayıtsız ya da saplantılı bağlanma stiline sahip oldukları görülmüştür. Medeni durum, çocuk sayısı, eğitim durumu, gelir, meslek, birlikte yaşanılan kişiler ve çocuğun doğum şekli değişkenlerinin annenin bağlanma stiline göre farklılaştığı, çocuğun yaşı, çocuğun cinsiyeti ve çocuğa bakan kişiler gibi değişkenlerin ise annenin bağlanma stiline göre farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Gelişimsel Gecikme, Bağlanma Stilleri, Anne



 


Keywords: