Görsel kültür öğelerini var eden -görme- eylemi “Görme Biçimleri” kitabında John Berger’in söylediği gibi, konuşmadan önce var olmuştur. İnsanoğlu doğası gereği ilk olarak görmüş, algılamış ve sonrasında gördüğü şeyleri tanımlamıştır. Bir görüntü üretme aracı olarak fotoğraf var oluşundan itibaren görmeye eşdeğer olduğu düşüncesi ile üretilmiş hatta zaman zaman görülmeyeni göstermek, geçmişte var olanı anımsatmak ya da bir fikir geliştirebilmek için zihinleri hazırlamak amacı ile kullanılmıştır. Bu çatı altında üretilerek görsel verileri tanıtım amaçlı bir biçimde kullanan örneklerden Amerika Birleşik Devletleri tarafından FSA çatısı altından üretilen fotoğraf çalışmaları ve Sultan II Abdülhamit’in “Yıldız Saray Koleksiyonu” fotoğrafları, aynı zamanda yeni genç Türkiye Cumhuriyeti’nin tanıtımının yapıldığı fotoğraf projeleri devlet eli ile tanıtım amaçlı üretilmiş projelerin en bilinenleridir. Bu projeler ile amaç devlet eli ile üretilmiş fotoğraf görsellerinin yarattığı etkiyi kullanarak tanıtım yapmaktır. Fotoğrafın kamusal kullanımı sadece devletlerin tanıtımı amaçlı değil aynı zamanda yurt dışında ve yurt içinde olmak üzere kişisel, kamusal ve vakıflar aracılığı ile kurulan pek çok fotoğraf müzesi ile varlığını göstermeye devam etmektedir. Fotoğraf müzelerinin içinde fotoğraf teknolojisinden, fotoğrafçıların özel fotoğraf koleksiyonlarını içeren pek çok farklı parça sergilenmektedir. Müzelerde eser olarak sergilenen her bir parça ile geçmişte yaşanmış bir anın kaydı ziyaretçiye aktarılarak bir kültürel bellek inşası var edilmektedir. Bu çalıma ile müzelerin ve kamusal destekli fotoğraf projelerinin amacı tespit edilecek ve fotoğraf aracılığı ile oluşturulan toplumsal hafıza yaratımı örnekleri belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Fotoğraf, Müze, Toplumsal Hafıza, Görsel Kültür
|
