Öz: Ülkeler 21. yüzyılın getirdiği hızlı değişim ve gelişimlere adapte olmak için bilim insanlarının sahip olduğu problem çözme, eleştirel ve analitik düşünme, iş birliği yapma, bilimsel araştırma yöntemlerini kullanma, yaratıcılık, yenilikçilik gibi özellikleri barındıran bireyler yetiştirme noktasında yarış halindedirler. Bu özellikte bireyleri yetiştirmek için eğitimin farklı seviyelerinde var olan durumun ortaya konulması gerekmektedir. Bu yüzden bu çalışmadaki amaç geleceğin öğretmenleri olan fen bilgisi öğretmen adayları ve ortaokul öğrencilerinin sahip oldukları bilim insanı imajlarını araştırmak olarak belirlenmiştir. Çalışmada betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Van ilinde bulunan bir devlet üniversitesinde okuyan gönüllü 84 (62 kadın- 22 erkek) fen bilgisi öğretmen adayı ve bir devlet ortaokulunda 57 (32 kadın-24 erkek) ortaokul öğrencisi olmak üzere toplam 141 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcıların zihinlerindeki bilim insanı imajı algısını ortaya çıkarmak için bilim insanı resmetmeleri ve bilim insanın özelliklerini betimlemeleri istenmiştir. Toplanan veriler bilim insanlarının cinsiyeti, fiziksel özellikleri, çalışma ortamı, ilgi alanı olmak üzere dört tema altında incelenmiştir. Her iki örneklemde de benzer sonuçlar elde edilirken özellikle hem erkek öğretmen adayları hem de ortaokul erkek öğrencilerinin hiçbiri kadın bilim insanı çizmemişlerdir. Aynı zamanda, kadın katılımcıların da büyük çoğunluğu erkek bilim insanı çizmişlerdir. Başka bir bulgu ise, ortaokul öğrencilerinin ortaokul kitaplarında gördükleri Einstein, Newton, İbn-i Sina gibi bilim insanlarını çizmeleri olmuştur. Ayrıca katılımcıların büyük çoğunluğu bir bilim insanını kimyasal bir deney yaparken resmetmişlerdir. Burada vurgulanması gereken bir husus da katılımcıların bilimi tek başına yapılan bir uğraş olarak düşünmüş olup hiçbir katılımcı ekip olarak çalışan bilim insanları çizmemiştir. Bulgularla ilgili olası nedenler ve öneriler tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Bilim İnsanı İmaj, Fen Bilgisi Öğretmen Adayı, Ortaokul Öğrencileri
|
