Günümüz dünyasının başat değişkenlerinden olan küreselleşme olgusu, sosyal bilimler alanındaki çalışmalarda farklı boyutlarıyla öne çıkmaktadır. Yaşanan hızlı ve etkili değişimin neden ve sonuçları birçok çalışmada, farklı tarihsel gelişim süreçleri ve değişkenler vurgulanarak incelenmektedir. Sosyal bilimler alanındaki öncül çalışmalarda bu boyutların, başta ekonomik olmak üzere, teknolojik, hukuki, sosyal, kültürel, psikolojik, diplomatik ve askeri boyutlarda incelenmesi, bugün ve gelecek ile ilgili çıkarım ve öngörülere zemin hazırlamaktadır. Bu bağlamda ortaya çıkan “Yeni Ekonomi” kavramı, aslında değişimin ekonomik açıdan ürün ve üretim süreçlerinde, yeni üretim teknik ve teknolojileri başta olmak üzere, bilgi ve iletişim teknolojileri ile oluşan yeni dijital ağlar ve yeni medya araçlarının günlük yaşama hızla entegre olmasını ifade etmektedir. 1800’lü yıllardan itibaren üretim alanında yaşanan ilerlemeler sonucunda, yönetim teorisinin bilimsel açıdan ele alınması ile başlayan süreç, günümüzde ekonomi ve yönetimle ilgili tüm temel kavram ve teorilerin “Yeni Ekonomi” kavramı çerçevesinde yeniden incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Bilimsel yönetim teorileri ile başlayan bilimsel yazın her ne kadar firma yönetimi ve bu alandaki yönetimsel kavram ve teorileri kapsıyor olsa da 2000’li yıllarda yönetim kavramı tüm sosyal alanların içinde önemli yer tutan bir anahtar kavram olarak öne çıkmaktadır. Bu durumun birçok nedeni olmakla birlikte, bireyin birbirleriyle, gruplarla, diğer organizasyonlarla, sermayedarlarla, devlet kurumlarıyla, girişimcilerle etkileşimli iletişim kurabiliyor olması ve dünyanın tümünün göreli olarak kolay ve hızlı bir biçimde tek bir ağ üzerinden bağlı olması etkileşim ve buna bağlı sonuçların sosyal bilimlerde önemli bir değişimin temelini atmış bulunmaktadır. İnsan, ürün, bilgi ve marka gibi hem somut hem de soyut varlıkların bu denli hızlı yer ve el değiştirdiği “Yeni Ekonomi”de yönetim alanı da sadece firma yönetimi ile kısıtlanamayacak kadar geniş bir alanda yer almaktadır. Bunun temel nedenlerinden bir tanesi, firmaların toplumda ilişkide olduğu ve faaliyetlerinden etkilenen ve/veya firmaları etkileyen tüm toplumsal tarafların varlığıdır. Paydaş olarak tanımlanan tüm tarafların yönetimi süreci de Paydaş Teorisi kapsamında incelenmektedir. Firmalar ile maddi ya da sosyal olarak etkileşimde olan her birey, grup ya da yapının paydaş tanımı kapsamında olması aslında paydaş teorisinin önemi ve gelecekteki rolünün değerini yansıtmaktadır. Öte yandan bu etkileşimli iletişim ve ilişkinin yönetiminde kullanılan başlıca network internet ağıdır. Internet ve intranet altyapılarıyla içsel ve dışsal paydaşlarının yönetimini gerçekleştiren firmalar için bu yapının maliyeti ve güvenliği son yıllarda sıklıkla sorgulanır olmaya başlamıştır. Bu bağlamda gerek kayıt gerekse veri paylaşımı faaliyetlerinde, Blockchain teknolojisi yeni ve çok farklı alanlarda dönüşerek kullanılabilecek bir sistemdir. Bu teknolojik dönüşümle beraber gelebilecek, dijital para ve ödeme sistemleri gibi yenilikler barındıran bir altyapı, özellikle yönetim ile alakalı tüm alanlarda kullanılabilir hale gelebilecektir. Türkçe karşılığı blokzincir olan Blockchain teknolojisi temel işleyiş yapısı olarak “Merkezi Olmayan Dağıtık Kayıt Sistemi”ne (Decentralized Distributed Ledger Technology) dayanmaktadır. Bu sistem sayesinde her bir verinin oluşturulması, geçerliliğinin doğrulanması ve kriptografik olarak bloklanması sağlanmaktadır. Bu şekilde oluşturulan algoritmaların manuel olarak geri dönülemeyecek bir şekilde çözümlenmesi önlenebilmektedir. Bu süreçte verilerin birbirine eklenmesiyle ortaya çıkarılan blokzincirle oluşturulan tüm işlemler kaydedilmekte ve asla silinememektedir. Blockchain teknolojisinin, paydaş yönetimi, kurumsal yönetişim ve stratejik yönetim gibi firma yönetimi ile ilgili geleneksel olan ya da son yıllarda ortaya çıkan teori ve uygulamalarda kullanılması “Yeni Ekonomi” kavramının dönüşerek gelişmesine neden olabilecektir. Bunun yanı sıra birey ve bireyin etkileşim halinde olduğu diğer tüm bireylerle, gruplarla, organizasyonlarla, sermayedarlarla, devlet kurumlarıyla, girişimcilerle başka bir deyişle tüm çevresel unsurlarla olan etkileşiminde de Blockchain teknolojisi aktif olarak kullanılmaya başlandığında “yönetim ve birey” ilişkisi tamamen farklı bir paradigmanın ortaya çıkmasına temel oluşturacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yönetim, Blockchain Teknolojisi, Birey, Paydaş Teorisi, Yeni Ekonomi
|
