Bu çalışmanın amacı, Türkiye, Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri'nde özel eğitim sistemindeki benzerlik ve farklılıkları belirlemektir. Bu araştırma betimsel bir çalışma olduğundan, yöntem olarak tarama yöntemi kullanılmıştır. Suudi Arabistan, Türkiye ve Amerika özel eğitim sistemlerinin tanılama, yerleştirme, yasal düzenlemeler ve özel eğitim öğretmenlerin eğitimi bakımından karşılaştırılmıştır. Sonuçlara göre; Suudi Arabistan ve Türkiye'deki eğitim sistemi, merkezi bir sisteme sahip olması bakımından benzerdir. Aksine Amerika’nın federatif yapısından dolayı eğitim işlerindeki yetkiler Federal Devlet ile eyaletler arasında paylaşılmıştır. Buna bağlı olarak, Suudi Arabistan ve Türkiye'deki özel eğitim sistemi benzerdir ve birkaç farklı yönü vardır. Aksine, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki özel eğitim sistemi birçok açıdan Suudi Arabistan ve Türkiye ile farklılık göstermektedir ve çok az yönü paylaşmaktadır. Üç ülkede eğitsel değerlendirme ve tanı, bireyin özelliklerine uygun ölçüm araçlarıyla, disiplinli bir ekip tarafından, uygun bir ortamda yürütülmesine benzerlik göstermektedir. Ancak, eğitsel değerlendirme prosedürlerinin, Suudi destek hizmetleri merkezlerinde, Amerika'da eğitim kurumları ve okullarda, Türkiye'de ise RAM'larda yürütülmektedir. Değerlendirme sürecinin sonunda çocuğun mevcut seviyesine göre, en az sınırlandırılmış eğitim ortamında kendisine özel eğitim hizmetleri verilmektedir. Üç ülke, çocuğun yerleştirme kararını alınırken daha az sınırlandırılmış eğitim ortamına yerleştirilmesinin önemini vurgulamaktadır. Türkiye, Suudi Arabistan ve Amerika değerlendirme sonuçlarını aldıktan sonra bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlamakla ilgilenmektedir. Üç ülkedeki bireyselleştirilmiş eğitim programının adımlarının ve unsurlarının benzerlik göstermektedir. Özel eğitim yasaları göz önüne alındığında, Türkiye ve Suudi Arabistan'ın özel eğitim alanındaki ilgilerine Amerika Birleşik Devletleri'ne kıyasla geç başladığını görünmektedir. Ancak Suudi Arabistan'da 2001 yılı, özel eğitim alanında, özel ihtiyaçları olan kişilerin haklarının korunmasına katkıda bulunan yasalar çıkarıldığından, nitel bir değişim olarak kabul edilmektedir. Türkiye’de ise, 2006 yılında yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, özel ihtiyaçları olan kişilerin hak ve hizmetlerine yönelik birincil referans olması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Özel eğitim öğretmenleri yetiştirme yönü göz önüne alındığında, ilk olarak Amerika, Suudi Arabistan ve Türkiye'de özel ihtiyaçları olan kişilere öğretebilmek için Özel Eğitim alanında lisans derecesi alınması şarttır. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri eğitim alanındaki öğretmen adayları, tipik olarak bir İkamet Öğretim Sertifikası kazanması geremektedir. Genel olarak eğitim sistemlerindeki ve özellikle özel eğitim sistemlerindeki benzerlikler ve farklılıklar, ülkelerin toplumun kültürüne ve ihtiyaçlarına uygun çok farklı eğitim sistemlerine sahip olduğunu ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Özel eğitim sistemi, Türkiye’de özel eğitim sistemi, Suudi Arabistan’da özel eğitim sistemi, Amerika Birleşik Devletinde özel eğitim sistemi.
|
