Toplumumuzda son yıllarda hızlı bir değişim ve dönüşüm süreci yaşanmaktadır. Aile kurumu da toplumun en küçük yapı birimi olarak bu hareketliliğin merkezinde yer almaktadır. Bahsi geçen değişim ve dönüşüm hareketliliği; tüketim alışkanlıkları, mahremiyet algısı, bir başkasının hayatına müdahil olmak gibi birçok konuda aile kurumu başta olmak üzere toplumun hemen her katmanında köklü değişikliklere sebep olmaktadır. Bu değişimin en önemli motivasyonlarından biri olan sosyal medya platformları, aile içindeki değer yargılarını etkilemiştir. Sosyal medya paylaşımlarındaki yapay algıların gerçek yaşantıların önüne geçmesiyle bu etkinin boyutu her geçen gün artmaktadır. Bu platformlarda yapılan paylaşımların herkesçe beğenilmesi, paylaşan kişiye popülarite kazandırması ve iyi yorumlarla anılması aile bireyleri için gerçekçi bir huzur ortamından daha öncelikli hale gelmiştir. Aile bireyleri arasındaki iletişim problemlerinden, yabancı şahısların aile mahremiyetine müdahalesine kadar birçok ailevi sorunun kaynağını oluşturan bilinçsiz sosyal medya kullanımı boşanma sebepleri arasında da azımsanmayacak oranda yerini almaktadır. Yaşları itibariyle bazı sosyal kavramları algılamaya henüz elverişli olmayan çocukların sosyal medya platformlarında, fenomen olma arzusuyla etik dışı birçok konunun içinde bulunmaları endişe verici bir diğer durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu doğrultuda sosyal medya kullanımının niteliksel ve niceliksel bakımdan uygun hale getirilmesi aileyi oluşturan temel dinamiklerin zarar görmemesi adına en doğru eğilim olacaktır. Bu nedenle bu araştırmanın amacı Ailede Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği’ni geliştirmek, geçerlik ve güvenirliğini incelemektir.
Araştırma 150’si kadın, 65’i erkek olan 215 kişi üzerinde yürütülmüştür. Ölçeğin geliştirilmesi sürecinde öncelikle toplumda ve özelde aile kurumunda sosyal medya kullanımı kavramıyla ile ilgili çalışmalar incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda 21 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuş ve bu maddeler gramer, anlaşılabilirlik ve ailede sosyal medya kullanımını ölçüp ölçmediği noktalarında incelenerek, sonuçta 19 maddelik uygulama formu elde edilmiştir. Ailede Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği 1 “kesinlikle katılmıyorum” ve 5 “kesinlikle katılıyorum” şeklinde 5’li Likert tipi bir derecelendirmeye sahiptir. Ailede Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği’nin madde analizi için düzeltilmiş madde toplam korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Ailede Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği’nin yapı geçerliği açımlayıcı faktör analizi, güvenirliği Cronbach alfa iç tutarlılık güvenirlik katsayısı ile incelenmiştir. Geçerlik ve güvenirlik analizleri SPSS 20 paket programı ile yapılmıştır.
Ailede Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği’nin yapı geçerliği için uygulanan açımlayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansın %33,05’ini açıklayan, öz-değeri 5,95 olan tek boyutlu ve 18 maddeden oluşan bir ölçme aracı elde edilmiştir. Ölçeğin KMO örneklem uygunluk katsayısı .87 olarak bulunmuştur. Ölçeğin faktör yükleri .42 ile .73 arasında sıralanmaktadır. Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı .88 olarak bulunmuştur. Ölçeğin düzeltilmiş madde toplam korelasyon katsayıları .35 ile .66 arasında sıralanmaktadır. Bu sonuçlar Ailede Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Ailede Sosyal Medya Kullanımı, Geçerlik, Güvenirlik
|
