Yaşamın çeşitli zamanlarında bireyler psikolojik destek ihtiyacı duyabilirler. Psikolojik destek ruh sağlığı problemine çözüm aramanın yanında bireylerin kendini daha iyi hissetmesine yardımcı bir süreç olarak da değerlendirilebilir. Pozitif psikolojinin alan yazına kazandırdığı kavramlardan biri olan öz şefkat farklı birçok çalışmaya konu olmuştur. Bireylerin iyi oluş (Neff, Kirkpatrick ve Rude, 2007), yaşam doyumu (Neff, 2011), problemlerle başa çıkma düzeylerini (Germer ve Neff, 2013) pozitif yönde etkilediğini, aynı zamanda kaygıya karşı tampon olacak nitelikte olduğu (Neff, 2003) ve depresyonu azaltmada etkili olduğu (Neff, 2011) ortaya koymuştur. Bu çalışma COVID-19 pandemisi sebebi ile yaşanan kapanmaların ardından okulların açıldığı ilk dönemde öğrencilere koruyucu-önleyici bir müdahale olarak planlanmıştır. Ergenlik dönemindeki bireyler ile gerçekleştirilecek, onları güçlendirmeye yönelik hazırlanan programların; bu gelişim dönemindeki bireylerin zayıf yanlarını belirlemekten ziyade güçlü yanlarını saptamaya ve geliştirmeye odaklanması gerekliliği bilinmektedir (Yoldaş ve Demircioğlu, 2019). Araştırmaya konu edilen öz şefkat kavramı bireyselliğin ilk adımlarının atıldığı ergenlik sürecinin başındaki bireyler için de önemli olduğu düşünülmüştür. Bu çerçevede araştırma 6. Sınıfta eğitimine devam eden bireyler için hazırlanan psiko eğitim programın öz şefkat düzeylerine etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma deney kontrol gruplu ön test son test modeline dayalı deneysel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılı ikinci yarıyılında öğrenimine devam eden 13’ ü deney 16’ sı kontrol grubu olmak üzere 29 öğrenci oluşturmaktadır. Psikoeğitim programının hazırlanması sürecinde incelenen, Yıldırım (2018)’ ın ergenlik dönemindeki bireylere yönelik hazırlayıp değerlendirdiği öz şefkat geliştirme psikoeğitim programının öğrencilerin öz şefkat düzeyleri üzerinde etkili olduğu ortaya konulmuştur. Adı geçen araştırma 6 oturumdan oluşmakta olup içerdiği tekniklerden (Şefkat Molası) yararlanılmıştır. Benzer şekilde Sarıgül(2021)’ ün lise öğrencilerinin öz şefkat düzeylerini arttırmaya yönelik hazırlamış olduğu, 8 oturumluk psikoeğitim programı incelenmiş ve süreç içerisinde kullanılan yöntem ve teknikler araştırmacı tarafından hazırlanan psikoeğitim programında kullanılmıştır (Kuru üzüm yeme etkinliği, nefes ve gevşeme egzersizleri). Atalay (2019)’ ın lise öğrencilerine yönelik olarak hazırlamış olduğu hazırlamış 12 oturumdan oluşan psikoeğitim programından, psikoeğitim programının planlanması ve uygulanması süreçlerinde faydalanılmıştır. Araştırma kapsamında deney grubuna hazırlanan 5 oturumluk psiko eğitim programı uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Araştırma verileri, Öz Şefkat Ölçeği Kısa Formu (Yıldırım ve Sarı,2018) ve araştırmacı tarafından oluşturulan Psikoeğitim Değerlendirme Formu kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde Kovaryans Analizi (ANCOVA) kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, deney ve kontrol gruplarının öz-şefkat puanlarında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (F(1, 26) = 2.58, p > .05, η2 = .09). Başka bir ifade ile uygulanan psiko-eğitim programı altıncı sınıf öğrencilerinin öz-şefkatleri üzerinde etkili değildir. Ancak ön test puanlarının son test puanlarının üzerindeki etkisi anlamlı bulunmuştur F(1, 26) = 2.58, p < .05, η2 = .17) Araştırmada, deney grubuna uygulanan psikoeğitim programının, katılımcıların öz şefkat düzeyleri üzerinde etkili olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: öz-şefkat, psiko-eğitim programı, ön-ergenlik
|
