Yaşadığımız yüzyılın en dikkat çekici yanı, bilim ve teknolojide meydana gelen hızlı değişimlerdir. Söz
konusu değişimler özellikle bilginin oldukça fazla ve çeşitli hale gelmesini sağlamıştır. Bu bağlamda bilgi kaynakları da sürekli çoğalmış ve bilgiye erişim yolları da çeşitlenmiştir. Tüm bu gelişmeler, 21. yüzyıl becerileri ve yetkinlikleri içinde yer alan bilgi okuryazarlığını bireyler için bir gerekliliğe dönüştürmüştür. Özellikle bilgiyle filtrelenmeden karşılaşma olasılığının artmış olması, bilgi okuryazarlığını daha da önemli hale getirmiştir.
Bilgi okuryazarlığı genel olarak bilgi ihtiyacını fark etme/bilme, gereksinim duyulan bilgiye erişme,
bilgiyi değerlendirme, kullanma ve paylaşırken etik/yasal konuları dikkate alma olarak ifade edilmektedir. Bireylerin bilgi okuryazarı haline gelmelerinde formal eğitimin sorumluluğu büyüktür. Bu çerçevede okullarda bilgi okuryazarlığına yönelik çalışmaların yapılması beklenmektedir. Sözü edilen beklentinin dikkate alınmasını ve uygulamaya geçilmesini sağlama, öğretim programları aracılığıyla olmaktadır. Buradan yola çıkılarak bu çalışmada 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programı bilgi okuryazarlığı bağlamında incelenmiştir. 2018 Fen Bilimleri
Öğretim Programında bilgi okuryazarlığının geliştirilmesine yönelik kazanımlara yer verilip verilmediği, yer verildi ise hangi bilgi okuryazarlığı becerilerine yönelik kazanımlara yer verildiği belirlenmeye çalışılmıştır. Böylece 21. yüzyıl becerileri arasında yer alan bilgi okuryazarlığını, fen bilimleri müfredatının nasıl desteklediğinin anlaşılmasına katkı sunmak hedeflenmiştir. Çalışma, nitel araştırma kapsamındadır. Çalışmada nitel veri toplama tekniklerinden doküman inceleme kullanılmıştır. Çalışmanın verileri betimsel analiz kullanılarak çözümlenmiştir. Bu amaçla öncelikle araştırmanın kavramsal çerçevesi dikkate alınarak veri analizi için bir
çerçeve oluşturulmuştur. Bunun için alanyazında önemli kabul edilen bilgi okuryazarlığı standartları (ALA, 1989; ACRL, 2000; AASL ve AETC, 1998) incelenmiş ve sözü edilen standartlar dikkate alınarak bilgi okuryazarlığı için beş kategori belirlenmiştir. Bilme, erişim, değerlendirme, kullanma ve etik/yasal konular şeklindeki bu
kategorilere göre öğretim programındaki bilgi okuryazarlığına yönelik kazanımlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın bulguları, öğretim programında bilgi okuryazarlığına yönelik kazanımlara yer verildiğini
göstermektedir. Bu kazanımların bazılarının açık, bazılarının ise örtük bir biçimde bilgi okuryazarlığına yönelik olduğu ve özellikle açık olanların sayısının oldukça sınırlı olduğu belirlenmiştir. Öte yandan çalışmada bilgi
okuryazarlığına yönelik oluşturulan temaların tamamını kapsayan bir kazanıma rastlanılmamıştır. Özellikle günümüzde önemli bir konu haline gelen etik/yasal sorunlar teması altında yer alan becerilerin geliştirilmesine
yönelik herhangi bir kazanım bulunmamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bilgi okuryazarlığı, Fen bilimleri öğretim programı, Kazanım
|
