Ekonomik büyüme, istihdam yaratma ve bağlantılı sektörlerde gelişmeyi uyarma gibi birçok açıdan katkısı olmakla birlikte, Türkiye inşaat sektöründeki olumsuz çalışma koşulları ve çalışanların sağlık ve hayatlarını tehdit eden yüksek oranlı iş kazaları sıklıkla tartışma konusu olmaktadır. Sektörün kalkınmaya katkısını sürdürülebilir bir şekilde yerine getirmesi ve daha önemlisi insana yakışır bir iş alanına dönüşebilmesi, daha güvenceli ve güvenli bir çalışma ortamına sahip olmasını gerektirmektedir.
Türkiye inşaat sektöründeki çalışma standartlarına ilişkin mevcut araştırmalarda genel olarak meseleye sadece belirli boyutlarda odaklanıldığı ve kısıtlı verilerle inceleme yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmada; Türkiye inşaat sektöründe çalışanların gerek istihdam ve gerekse yaşam koşullarının bütünlüklü bir incelemesinin yapılması ve tespit edilen sorunların çözümüne yönelik, mevcut durumu iyileştirecek politika önerilerinin getirilmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda, literatür değerlendirmesi ışığında ilk olarak çeşitli kaynaklardan derlenen ikincil veri ile sektörün ekonomimizdeki yeri ve çalışma standartlarına ilişkin genel bir inceleme yapılmıştır. İkinci olarak, hanehalkı ve bireysel düzeylerde inşaat çalışanlarının yaşam koşulları ve çalışma standartlarına ilişkin analizler yapılmıştır. Bu amaçla, 2006-2016 dönemi için TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları (GYKA) Anket verileri kullanılmış; demografik özellikler, istihdam ve gelir-yaşam koşulları açısından sektör çalışanlarının ayrıntılı bir incelemesi gerçekleştirilmiştir. Üçüncü olarak, TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi (HHİA) verileri ile 2002-2017 dönemi için sektör çalışanlarının aylık net gelirleri tahmin edilerek, diğer sektörlere kıyasla incelenmiş; ardından da sadece inşaat çalışanlarına odaklanılarak, ücretlerin belirlenmesinde faktörlerin öneminin zaman içindeki değişimi analiz edilmiştir. Analiz sonuçları temelinde, inşaat çalışanlarının sağlık, nitelik ve tatminlerinin arttırılması ve sektörde sürdürülebilir bir büyüme patikasına geçilebilmesi için çalışma standartlarının iyileştirilmesine yönelik politika önerileri geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İnşaat sektörü, çalışma standartları, iş sağlığı ve güvenliği, iş kazaları, Türkiye
|
